Żywe powstanie 2021

Fundacja Instytut Poznański kolejny raz zorganizowała konkurs Żywe powstanie. Rozmawiamy o tej inicjatywie z Aleksandrą Lipską i Bartoszem Antoniewiczem, koordynatorami projektu.

27 grudnia stał się Świętem Narodowym Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Słów kilka o tegorocznym projekcie

Konkurs Żywe powstanie jest jednym z nielicznych przedsięwzięć w regionie, które promuje powstanie wielkopolskie. Wszystko to w duchu pozytywizmu poprzez kształtowanie umiejętności wzajemnej pracy w grupie, efektywne i pożyteczne wspieranie się nowymi technologiami w dziedzinie humanistyki wśród młodych ludzi oraz łączenie i wykorzystywanie wiedzy w sposób interdyscyplinarny.

Dzięki tej koncepcji historia powstania wielkopolskiego ukazana jest oczami młodych ludzi w sposób niesztampowy i w nowoczesnym ujęciu.

W tym roku regulamin konkursu przewiduje dwie kategorie – indywidulaną oraz grupową w trzech grupach wiekowych (klasy od 4 do 6, klasy 7 i 8 szkoły podstawowej oraz szkoły średnie).

W kategorii indywidualnej uczniowie mają zadanie polegające na napisaniu wiersza lub tekstu piosenki o powstaniu wielkopolskim, a następnie przedstawienie swoich dzieł w formie odczytu lub jako performance artystyczny. W kategorii grupowej zadaniem jest przygotowanie podcastów, relacji lub odtworzenie sceny z powstania w formie muzyczno-teatralnej (liczba uczestników w tym przypadku to od 3 do 5 osób).

W naszym konkursie główną rolę przypisaliśmy ideom ekspresyjności i kreatywności drzemiącym w młodych ludziach, którzy postarają się zobrazować wydarzenia sprzed ponad 100 lat jako ciągle żywe i ponadczasowe.

Koncept: Skąd wzięła się idea na organizowanie konkursów w szkołach? Czy lekcje historii okazują się niewystarczające?

Bartosz Antoniewicz i Aleksandra Lipska: Tegoroczna edycja Żywe powstanie to już trzecia odsłona konkursu. Po raz pierwszy jako Fundacja Instytut Poznański zorganizowaliśmy konkurs w 2019 roku. Idea projektu skupia się przede wszystkim na promocji i popularyzacji powstania wielkopolskiego wśród Wielkopolan – to nasz cel strategiczny. Natomiast cel operacyjny – niemniej ważny – jest już stricte nastawiony na odbiorców naszego konkursu, czyli uczniów szkół podstawowych i młodzież w szkołach średnich.

Oczywiste jest to, że szkoła jest miejscem, gdzie młodzi ludzie kształtują swoje postawy, uczą się nie tylko treści przekazywanych im w toku edukacji, ale już w pewnym stopniu odnajdują swoje zamiłowania, czy to do przedmiotów ścisłych, czy humanistycznych. Nasze działania mają charakter jedynie uzupełniający i komplementarny w stosunku do tego, czego dowiadują się od rodziców i nauczycieli.

Trzeba przyznać, że dzisiejszy świat ulega permanentnym zmianom. Zmianie ulega także proces kształcenia i edukacji, który niejako wychodzi ze szkolnych murów. Młodzi ludzie coraz częściej korzystają z różnych form pozyskiwania wiedzy; internet (mądrze wykorzystywany!) i praktycznie nieograniczony dostęp do różnych treści sprawiają, że wielu uczniów szuka ciekawych i inspirujących treści, dzięki którym wzrastają kompetencje poznawcze, poziom wiedzy i świadomości. Mamy nadzieję, że nasze działania przyczyniają się w tym aspekcie do pogłębienia wiedzy historycznej w ujęciu lokalnym i regionalnym, a przy tym rozwijają i promują twórczości tych młodych ludzi.

Co roku zmieniacie kategorie konkursowe. Raz są reportaże, prezentacje, innym razem podcasty czy scenki teatralne, teraz wiersze. Dlaczego?

To pytanie pada bardzo często, jeśli chodzi o nasz konkurs. Wynika to przede wszystkim z pewnej przyjętej filozofii i charakteru konkursu, które przyjęliśmy, opracowując rokrocznie założenia konkursowe wraz z regulaminem. Tutaj warto dodać, że nie zmieniamy tych kategorii w sposób rewolucyjny, raczej ewolucyjny.

Nasz konkurs nosi nazwę Żywe powstanie. To nie tylko prosty zabieg językowy, ale także nastawienie na pewną dynamikę. Widzimy, że każda edycja jest inna, rozwija się także formuła, a my razem z nią. Staramy się zawsze tak dopasować ramy konkursu, aby były one atrakcyjne i niesztampowe.

W ubiegłym roku prawie wszyscy mierzyliśmy się z lockdownem i przejściem na tryb zdalny. Zdajemy sobie sprawę, że dzisiejsza młodzież szybko opanowuje wszystkie nowinki technologiczne i jest w tym biegła. Wszędzie widoczna jest powszechność YouTube’a, Snapchata czy bijącego rekordy popularności TikToka. Chcieliśmy tylko dodać do tego komponent artystyczny i edukacyjny.

W ubiegłym roku laureaci otrzymali kamerki do amatorskiego nagrywania filmów. Mamy nadzieję, że przydadzą im się w realizacji również tych ambitnych przedsięwzięć promujących lokalny patriotyzm.

Jak dużym wyzwaniem jest zorganizowanie konkursu dla uczniów z całego województwa?

Głównym wyzwaniem dla nas jako organizatorów jest przede wszystkim skuteczne dotarcie do uczniów. Oczywiście forma zilustrowania i przedstawienia tematu za pomocą odpowiedniego contentu, atrakcyjnych nagród czy innych benefitów jest także bardzo ważna i musi zwracać uwagę odbiorców.

W przeciągu tych trzech lat udało się nam stworzyć bazę szkół, do których staramy się docierać różnymi kanałami. Udało się także, co bardzo nas cieszy, nawiązać osobiste kontakty i relacje z wieloma nauczycielami, którzy sami zachęcają swoich uczniów do wzięcia udziału w konkursie. Chcemy powiedzieć, że wielokrotnie to zaangażowanie ze strony nauczycieli jest bardzo duże, wiemy, że poświęcają często swój prywatny czas np. na przeprowadzenie nagrań z uczniami, doradztwo i stałą opiekę merytoryczną oraz bezpośredni kontakt z nami nawet w weekendy.

W tym miejscu chcielibyśmy szczególnie podziękować za tę współpracę, zaangażowanie i poświęcenie.

Czy planujecie akcję edukacyjną dotyczącą powstania wielkopolskiego w kolejnych latach?

W tym roku dzięki wsparciu w ramach Funduszu Patriotycznego oraz dofinansowaniu naszego projektu przez Fundację Zakłady Kórnickie udało nam się trochę rozbudować program projektu oraz – co ważne z punktu widzenia uczniów – zwiększyć pulę nagród w konkursie.

Udało nam się również przeprowadzić akcje edukacyjno-promocyjne w szkołach, które nazwaliśmy Szkoła na linii frontu. Łącznie udział w nich wzięło niespełna 300 uczniów szkół podstawowych i średnich. W takich spotkaniach odbywających się bezpośrednio widzimy największy potencjał i wartość dodaną naszych działań. Jesteśmy przekonani, że taka forma marketingu i promocji działań jest najbardziej skuteczna.

Warto dodać, że działania spotkały się także z miłym przyjęciem przez dyrekcję i nauczycieli poszczególnych placówek. Z naszego punktu widzenia ważne jest również to, że dotarliśmy do mniejszych ośrodków i tamtejszych społeczności. W przyszłości będziemy chcieli to zapewne jeszcze bardziej rozszerzać.

Zdajemy sobie sprawę, że edukacja obywatelska jak i uświadamianie młodych ludzi na temat tego, czym jest nowoczesny patriotyzm, zrozumienie pojęć, takich jak dobro wspólne, społeczeństwo obywatelskie są rzeczami niezwykle ważnymi.

Chcecie edukować w innych tematach związanych z historią lokalną?

Oczywiście, jest jeszcze wiele tematów do odkrycia i przedstawienia ich historii w ciekawej i interesującej formie. W tym roku np. drugi z projektu Fundacji pn. Poznań First to Fly dotyczył pierwszego komercyjnego i pasażerskiego lotu na ziemiach polskich, który odbył się w 28.05.1921 roku na trasie z Poznania do Warszawy. W tym roku przypadała setna rocznica tych wydarzeń, w związku z czym również przygotowany został ogólnopolski konkurs plastyczny oraz powstał z tej okazji okolicznościowy mural na jednym z poznańskich osiedli. Popularyzacja lokalnego dziedzictwa także towarzyszy naszym działaniom.

Powstanie wielkopolskie jest ważnym wydarzeniem dla wszystkich Wielkopolan. Ale, jak się okazuje, dopiero od 2021 roku zajmować będzie szczególne miejsce w pamięci wszystkich Polaków. Tegoroczny 27 grudnia będzie świętem państwowym. Udało się! Czy Waszym zdaniem dzięki temu zwiększy się świadomość Polaków dotycząca tych wydarzeń?

To, że 27 grudnia stał się Świętem Narodowym Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego to przede wszystkim bardzo duży sukces lokalnych władz, samorządowców oraz instytucji i organizacji, które wspólnie o to zabiegały. Na pewno w korzystny sposób wpłynie na świadomość innych mieszkańców naszego kraju lub wprowadzi w pewną refleksję na temat tego, co wydarzyło się owego 27.12.1918 r.

Mamy tutaj bardzo pozytywny przekaz, a mianowicie powstania zwycięskiego, dzięki któremu nasz region definitywnie uwolnił się spod zaboru pruskiego. Ta decyzja to bez wątpienia najlepszy prezent na obchody 103 rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego. Jednakże trzeba podkreślić, że do zwiększania świadomości konieczne jest permanentne utrwalanie historii i jej popularyzowanie z wykorzystaniem działań edukacyjnych, które kierowane są do młodego pokolenia.

Czego sobie życzycie jako lokalni działacze?

Hmm… dobre pytanie. Na pewno w dzisiejszych czasach życzmy sobie i innym przede wszystkim zdrowia! Jeżeli chodzi natomiast o działalność społeczną, chcielibyśmy przede wszystkim dalej rozwijać nasze działania z korzyścią dla społeczności lokalnej. Mamy już w głowie kilka pomysłów na kolejne edycje konkursu, jesteśmy właśnie po zakończeniu naboru prac konkursowych i po ich wstępnym przeglądzie. Szczerze mówiąc, jesteśmy pod ogromnym wrażeniem prac, które do nas dotarły. Niech naszym życzeniem będzie jeszcze to, aby z roku na roku tych prac było coraz więcej. Chociaż wybór tych najlepszych jest dla nas zawsze sporym wyzwaniem.

Bartosz Antoniewicz, Aleksandra Lipska

Poznaj historię pierwszego dowódcy Powstania Wielkopolskiego – Stanisław Taczak.