Gdy płacisz cyferkami, czyli o obrocie bezgotówkowym

Cykl: Pieniądz wczoraj, dziś

Warto pamiętać, że obrót bezgotówkowy jest jednym z kluczowych składników obiegu pieniądza – zwanego cyrkulacją. Obieg pieniądza to nic innego (za Encyklopedią PWN) jak zbiór wszystkich operacji, które powodują przemieszczanie się pieniądza, związanych z wymianą towarów i usług oraz regulowaniem wszelkich zobowiązań (np. płac, innych wynagrodzeń, podatków, ubezpieczeń). Nie używając gotówki, nie wyłączamy się z obiegu pieniądza.

Obieg bezgotówkowy ze względu na formy obrotu pieniądza można rozróżniać na:
a) transakcyjny, czyli ten między podmiotami gospodarczymi ‒ np. wydatki na materiały i produkty;
b) dochodowy, czyli między podmiotami gospodarczymi i osobą fizyczną ‒ np. płace;
c) między podmiotami gospodarczymi i budżetem państwa ‒ np. podatki;
d) między budżetem i ludnością ‒ np. zasiłki, płace, dopłaty dla rolników.

Obrót bezgotówkowy jest jednym z kluczowych składników obiegu pieniądza – zwanego cyrkulacją

Polskie realia

Transakcje handlowe odbywają się także bezgotówkowo. Za pomocą przelewów czy urządzeń, takich jak telefon komórkowy czy karty płatnicze. Według raportu Narodowego Banku Polskiego z lutego 2017 r. pt. Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego, trzy z siedem transakcji w Polsce to płatności bezgotówkowe. Dla porównania w Wielkiej Brytanii wskaźnik obrotu bezgotówkowego wynosi prawie 50 proc., ale już w krajach skandynawskich 80 proc. Ponadto innym ciekawym wątkiem wychwyconym przez badaczy jest fakt, że respondenci po prostu wolą gotówkę. 19 proc. badanych Polaków (zgodnie z metodologią „poziomu zaawansowania bezgotówkowego NBP”) korzysta prawie tylko z narzędzi bezgotówkowych w codziennym życiu, zaś aż 29 proc. kwalifikuje się do określenia jako średnio zaawansowani użytkownicy (definicja: posiadanie konta, kanałów transakcji bezgotówkowej i korzystanie z nich, przewaga transakcji bezgotówkowych). Na drugim biegunie są ci, którzy w ogóle nie posiadają rachunku bankowego, a wciąż jest w ich naszym kraju sporo: 17 proc. Warty zaznaczenia jest fakt, że respondenci w Polsce po prostu wolą płacić gotówką.

Płacimy bezgotówkowo dzięki technologii. Polskie banki, firmy, dostawcy usług finansowych i transakcyjnych są jednymi z najlepszych, najbardziej zaawansowanych w Europie. Według danych zawartych w raporcie firmy Mastercard Polska wyprzedza na przykład Niemcy w liczbie transakcji „zbliżeniowych”. Firmy i banki inwestują swoje środki w rozwój infrastruktury płatniczej i prace badawcze. Potrafimy sprzedać know-how i rozwiązania również za granicę. Banki i przedsiębiorstwa mocno stawiają na budowanie przewagi konkurencyjnej.

Jak pisał w kwietniu 2017 r. „Puls Biznesu”, badania przeprowadzone w tym samym roku przez Mastercard dowodzą, że „…ponad 60 proc. Polaków chce mieć możliwość płacenia kartą w każdym punkcie handlowym, bez wyjątku. Uważają, że to wygodniejsze i oszczędza czas, który teraz tracą na stanie w kolejkach”. Według raportu ARC z 2015 roku dot. płatności bezgotówkowych 61% preferuje płatności zbliżeniowe przy kwocie do 10 zł, a tylko 31% gotówkę. 69 % preferuje gotówkęw płatnościach do 1 zł.

Wygoda, szybkość, swoboda w decydowaniu, kiedy dokonujemy transakcji, lżejsze kieszenie i chudszy portfel – to korzyści, jakie odnosimy jako konsumenci. Ograniczanie szarej strefy i kombinowania na podatkach to argumenty, jakie stoją za tym, że szeroko rozumiane państwo wspiera obrót bezgotówkowy. To także podstawowy element biznesu, zwłaszcza handlu i usług, opartego tylko na transakcjach on-line i Internecie. Według danych NBP w Polsce mamy dziś ponad 700 tys. terminali – urządzeń umożliwiających dokonanie płatności bezgotówkowej-. Koszty ich wykorzystania, także w wyniku sporej konkurencji, znacznie spadły i dziś nawet w kioskach z gazetami możemy zapłacić kartą. A terminali ma być jeszcze więcej.

Wszystko zatem wskazuje, że za kilka lat prawie wszędzie będziemy mogli zapłacić nie mając przy sobie gotówki. Zmiany dotyczyć będą również urzędów – już teraz praktycznie wszędzie honorowane są płatności kartą.

Czy świat bez gotówki jest możliwy? Czytaj Magazyn Koncept.