Miłosne wielokąty literackie

O miłości można pisać wiele i na różne sposoby. W literaturze motyw ten jest niezwykle istotny. Czasem stanowi trzon utworu, a niekiedy jego tło. Niezmiennie jednak sympatie bohaterów są dla nas, czytelników, najistotniejszym elementem niejednego dzieła.

Wprowadzenie do powieści trójkąta miłosnego jest zabiegiem obecnie dość często stosowanym. Popkultura czerpie z tego schematu pełnymi garściami, ponieważ pozwala on na dość proste włączenie konfliktu do akcji utworu. Niewątpliwą zaletą zaakcentowania skomplikowanych uczuć (np. namiętności, pożądania, czułości) między kilkoma osobami jest możliwość rozwinięcia znacząco osobowości postaci. Jako czytelnicy dowiadujemy się o ich upodobaniach oraz – co może najistotniejsze – jak daleko są w stanie się posunąć w imię uczuć. Czy będą walczyć z całym światem dla jednej osoby? To również doskonałe tło dla skomplikowanej akcji. Miłość może być zarówno wytchnieniem dla bohaterów, jak i potęgować napięcie. Autor ma możliwość dodania dynamizmu do relacji docelowej pary. Czytelnicy bardzo chętnie angażują się emocjonalnie w taki wątek i kibicują swoim ulubieńcom.

Wewnętrzny ogień

Niekwestionowanym mistrzem trójkątów miłosnych w polskiej literaturze jest Henryk Sienkiewicz. Uczuciowy melodramat pojawia się w większości jego utworów. Pisarz potrafił szczególnie oddać żar wzajemnego pożądania. Wystarczy wspomnieć o losach Heleny Kurcewiczównej, Jana Skrzetuskiego i Jurka Bohuna z Ogniem i mieczem. Pułkownik kozacki wielokrotnie powtarzał, że mógłby z całej sławy zrezygnować, byle tylko móc żyć z ukochaną. Był przy tym wybuchowy, pragnienie dziewczyny wręczo go zaślepiało. Żarliwym uczuciem darzył Helenę również Skrzetuski, który rzekł do niej: „Panią mi będziesz, nie żoną”. Ogniem i mieczem wyróżnia się na tle innych części Trylogii doskonale wykreowanymi głównymi postaciami konfliktu miłosnego. Jako czytelnicy wzdychamy do odwagi, honoru i dobroci Skrzetuskiego, a także do zapalczywej miłości i zdolności do poświęceń Bohuna. Mimo że współcześni Sienkiewiczowi krytycy (w tym Bolesław Prus) zarzucali pisarzowi zbytnie zaakcentowanie w fabule wpływu uczucia do Heleny na losy historycznego powstania Chmielnickiego, to nie sposób nie pokochać tej historii.

Złe pierwsze wrażenie

Trójkąt miłosny, choć zdecydowanie bardziej subtelny, pojawia się także w Dumie i uprzedzeniu Jane Austen. W głównej bohaterce, Elizabeth Bennet, skrycie zakochuje się pan Fitzwiliam Darcy, podczas gdy o jej względy zdaje się zabiegać także oficer pułku milicji George Wickham. Na jaw wyjdą jednak pewne sprawy z przeszłości, które pomogą pannie Bennet odpowiednio pokierować uczuciami. Po pierwszym złym wrażeniu, jakie pozostawił po sobie pan Darcy, zacznie on dążyć do poprawy swego wizerunku w oczach ukochanej. Wątek miłosny między wspomnianymi postaciami umożliwia ukazanie różnic między odmiennymi środowiskami właścicieli majątków. To doskonałe dzieło społeczno-obyczajowe, które uczy, że nie warto osądzać nikogo po pozorach.

Miłość fatalna

Victor Hugo do powieści Notre-Dame de Paris wprowadził z kolei nie trzy, lecz aż cztery strony konfliktu miłosnego. O serce dziewczyny imieniem Esmeralda walczą mężczyźni różnych stanów: pokrzywdzony przez los Quasimodo, poświęcony do tej pory wyłącznie nauce i wierze Klaudiusz Frollo oraz niewierny swojej narzeczonej kapitan Febus. Pożądanie, jakim pałają wymienione postaci do Romki, jest szkieletem fabularnym utworu i prowadzi do wielu nieszczęśliwych zdarzeń. Żar uczucia powoduje zatracenie każdego z bohaterów. Miłość w powieści jest siłą fatalną, przynoszącą cierpienie i śmierć.

Wymienione przykłady to zaledwie drobna część literatury klasycznej poruszającej temat uwikłania się w skomplikowane relacje. Skoro jednak zbliża się czas wspomnienia św. Walentego, proponuję, abyśmy – zgodnie z własnymi upodobaniami – sięgnęli po jedną z wymienionych powieści i dali porwać się uczuciu.