Świąteczny poradnik Świętego Mikołaja

KSIĄŻKI

1. Sekretne życie drzew

Peter Wohlleben, Wydawnictwo Otwarte, s. 256

Osiadły w mieście człowiek niezmiennie szuka odpoczynku na łonie natury. Jak się okazuje, relaksujące może być także czytanie o naturze. Czym jest biocenoza, jak komunikują się rośliny i dlaczego drzewa rosną dziś szybciej? Lektura Sekretnego życia drzew uświadomi nas, że wiedzieliśmy o tych roślinach zbyt mało i zbyt mało je docenialiśmy. Ciepły ton książki ukoi i pouczy czytelnika w każdym wieku.

2. Krótka historia czasu

Stephen Hawking, Wydawnictwo Zysk i S-ka, s. 296

„Co wiemy o wszechświecie i jak się tego dowiedzieliśmy?” – pyta Stephen Hawking na początku swojej najbardziej poczytnej książki. Wiemy bardzo dużo i wiedzę tę zbieramy chyba od zawsze. Zbierali ją pierwsi żeglarze, filozofowie i matematycy, a dziś zbierają ją także kosmiczne sondy i międzynarodowe projekty badawcze. Poszukiwania te zaszły bardzo daleko, ale okazuje się, że ich historię i odkrycia można w przejrzysty sposób wytłumaczyć. Zdrowa dawka fizyki i astronomii dla każdego.

3. Sapiens. Od zwierząt do bogów

Yuval Noah Harari, Wydawnictwo Literackie, 528

Izraelski historyk i myśliciel swoje książki wydaje coraz szybciej. Dwie najnowsze dotyczą przyszłości gatunku ludzkiego i być może stąd ten pośpiech, w końcu na pewno czeka nas wiele zaskoczeń. Ci, którzy słyszą o Hararim po raz pierwszy, powinni jednak zacząć od jego wersji minionych dziejów ludzkości. Skupia się ona na przełomowych ideach, wynalazkach oraz zdolnościach homo sapiens. Przedstawia fakty znane uczonym, a przez nas rzadziej rozważane. Zima to dobry moment na to, by zastanowić się, czy rewolucja neolityczna wyszła nam na zdrowie.

4. Maus

Art Spiegelman, Wydawnictwo Komiksowe, s. 298

Jeden z największych klasyków komiksu, który trzydzieści lat temu sprawił, że termin powieść graficzna stał się potrzebny prasie. Bo jak wytłumaczyć czytelnikowi, które rysunki z dymkami spotyka najczęściej na tak zwanych śmiesznych stronach gazet, że komiks może opowiadać także o Holokauście? Z kolei młody rysownik Art Spiegelman po prostu musiał podjąć ten temat. Przeżycia jego ojca, Władka, z czasów wojny na zawsze ukształtowały ich rodzinę. Lektura obowiązkowa dla fanów komiksu.

5. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym

Daniel Kahneman, Media Rodzina, s. 672

Osoby, które znają renomę powyższej książki, zdziwi fakt, że ukazała się ona dopiero 7 lat temu. Od tego czasu zaprezentowany w niej model myślenia stał się dla wielu fundamentalny i stale przydatny. Jak wiadomo, jesteśmy w stanie myśleć świadomie, powolnie i dogłębnie, ale przecież stale działamy także automatycznie i myślimy na skróty, często błędnie. Daniel Kahneman to psycholog i laureat Nagrody Nobla z ekonomii, który swoją karierę poświęcił na badanie ludzkich błędów poznawczych i ich wrodzonych przyczyn. Jego książkę będziemy chcieli przeczytać powolnie i dogłębnie.

6. W poszukiwaniu straconego czasu. Tom 1. W stronę Swanna

Marcel Proust, Wydawnictwo Mg, s. 480

Powieść, która sprawi, że miłośnicy literatury pięknej zastanowią się, czy na pewno muszą czytać coś jeszcze. Nie należy zniechęcać się długością siedmiotomowego cyklu. Wystarczy zacząć od pierwszego tomu, czyli „W stronę Swanna”, a apetyt na więcej sam się pojawi. Poznamy tutaj wspomnienia z dzieciństwa narratora przywołane w słynnym epizodzie z zamoczoną w herbacie magdalenką, a także historię miłości Charlesa Swanna, która sama w sobie jest wybitnym dziełem i może być czytana osobno.

7. Doktor Dolittle i jego zwierzęta

Hugh Lofting, Kolorowa klasyka, s. 112

O ile samego doktora Dolittle nie trzeba nikomu przedstawiać, to jego przygody już tak. Przez kilkadziesiąt lat wydawania oryginalnej serii kochający zwierzęta lekarz zwiedził cały glob, w tym dno oceanu, i dotarł nawet na Księżyc. Historie te nadal są zaskakująco barwne i dlatego w dalszym ciągu jest to jedna z najciekawszych lektur dla młodego czytelnika.

8. Elon Musk. Biografia twórcy PayPala, Tesli, SpaceX

Ashlee Vance, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, s. 408

Elon Musk, jego innowacyjne przedsięwzięcia, a także wielokrotnie skandaliczne tweety są stałym tematem w prasie i internecie. Wszyscy wiemy o jego planach kolonizacji Marsa i elektrycznych samochodach, ale gdy dochodzą do tego inwestycje w podziemne sieci tuneli, neurotechnologie i internet satelitarny, można się pogubić. Dlatego aby w przyszłości ze zrozumieniem śledzić rozwój tych projektów, warto poznać historię Muska od początku. Niemniej nawet z pomocą faktów biograficznych, ta postać nie przestanie nas zadziwiać.

FILM

1. Zimna wojna

reż. Paweł Pawlikowski, prod. USA, 84 min 

Najgłośniejszy w tym roku polski film za granicą, którego wiele osób nie zdążyło jeszcze zobaczyć. Przyniósł Pawłowi Pawlikowskiemu nagrodę za reżyserię w Cannes, a wkrótce będziemy mu kibicować w wyścigu oscarowym. To co ujmuje krytyków na całym świecie, wielu przypadnie do gustu: piękne zdjęcia i scenografia przenoszące nas w czasy powojenne, zagadkowe postacie i obecna w filmie muzyka ludowa i jazzowa. Śledzimy losy burzliwego romansu dwójki artystów i podążamy za nimi z kraju do kraju i z dekady do dekady.

2. Żądło

reż. George Roy Hill, prod. USA, 129 min 

Niesamowicie przystępny klasyk kina gatunkowego, który zachował cały swój urok. Opowiada o wielkim przekręcie w czasach wielkiego kryzysu. Dwójka charyzmatycznych oszustów, weteran i ambitny młodzik planują zemstę na trzęsącym Chicago mafiosie. Duet Roberta Redforda i Paula Newmana, stylizacja retro filmu z hitami ragtime i kartami tytułowymi przed kolejnymi etapami planu oraz świetnie skonstruowana intryga oczarowują nowe pokolenia widzów i nie wymagają dodatkowych wyjaśnień. „Żądło” to wzorcowy film rozrywkowy i doskonała propozycja na zimowy rodzinny wieczór.

3. Ślepnąc od świateł

reż. Krzysztof Skonieczny, prod. Polska, 8 odcinków po 60 min 

Szeroko dyskutowany polski serial na podstawie powieści Jakuba Żulczyka. Opowiada o siedmiu dniach z życia warszawskiego ekskluzywnego dilera, który próbuje porzucić swój fach. Oczywiście nie jest to proste. Poznajemy wyjątkowo bogate i wyjątkowo zepsute kręgi społeczeństwa stolicy, która widziana z ich perspektywy może przerażać i obrzydzać. „Ślepnąc od świateł” to przemyślana produkcja, która polaryzuje widzów. Odpowiedni prezent dla wszystkich, którzy lubią mieć opinię na bieżące kulturalne tematy.

4. Iniemamocni 2

reż. Brad Bird, prod. USA, 118 min 

Filmów wytwórni Pixar nie trzeba przedstawiać wielu rodzicom. Animowane logo wytwórni ze skaczącą lampką od lat gwarantuje pouczającą i wzruszającą rozrywkę. Długo oczekiwana kontynuacja hitu sprzed ponad dekady skupia się na przygodach Pani Iniemamocnej, Elastyny. Gdy pojawia się nadzieja na legalizację działalności superbohaterów, zostaje ona ambasadorem swojej uzdolnionej społeczności i wraz z pomocą rodziny oraz przyjaciół musi zmierzyć się z kontrolującym umysły złoczyńcą.

5. Avengers: Wojna bez granic

reż. Anthony i Joe Russo, prod. USA, 149 min 

Największy światowy hit tego roku, który wśród fanów serii z miejsca stał się kultowy. Jest to pierwsza część kulminacji 10 letniego cyklu osadzonych we wspólnym świecie filmów. Liczba pojawiających się w filmie bohaterów, a zatem także gwiazd, jest imponująca. Żonglerka kilkudziesięcioma postaciami udała się twórcom, przynajmniej z punktu widzenia osób zaznajomionych z prawie dwudziestoma poprzednimi odsłonami kinowego serialu. Dla młodego pokolenia jest to współczesny odpowiednik „Gwiezdnych wojen” i mile widziany prezent.

6. Mamma Mia: Here We Go Again

reż. Ol Parker, prod. USA, 114 min 

Sequel Mamma Mia, musicalu zbudowanego wokół piosenek Abby, został przyjęty przez publiczność oraz krytykę równie dobrze jak oryginał. Być może mógłby to być wystarczający opis tego filmu. Akcja ponownie toczy się na małej greckiej wyspie, wracają znane z poprzedniego filmu postacie i pojawia się kilka nowych. Tym razem film łączy osadzony współcześnie wątek ponownego otwarcia hotelu przez główną bohaterkę oraz retrospekcje z przyjazdu jej matki na wyspę. Na pewno ucieszy fanów oryginału oraz samej Abby.

7. Ostre Przedmioty

reż. Jean-Marc Vallée, prod. USA, 8 odcinków po 60 min 

Kolejny po „Wielkich małych kłamstewkach” serial HBO wyreżyserowany przez Jeana-Marca Vallée. Oparty został na debiutanckiej powieści Gillian Flynn, autorki „Zaginionej dziewczyny”. Uzależniona od alkoholu, niestabilna psychicznie Camille, reporterka odgrywana przez Amy Adams, zostaje oddelegowana do swojego rodzinnego miasta na południu Stanów, gdzie zostały zamordowane dwie nastoletnie dziewczyny. Jest tam także zmuszona skonfrontować się ze swoją dominującą matką. Serial to powolna, mroczna i klimatyczna gratka dla fanów gatunku.

8. Nić Widmo

reż. Paul Thomas Anderson, prod. USA, 130 min 

Najnowszy film Paula Thomasa Andersona, reżysera i scenarzysty „Boogie Nights”, „Aż poleje się krew” i „Mistrza”. W roli głównej powraca Daniel Day-Lewis, który po skończeniu pracy nad filmem ogłosił przejście na emeryturę. Odgrywa wybitnego londyńskiego projektanta mody, który jak przystało na artystę wielkiego formatu jest obarczony poważnymi i na swój sposób bardzo zabawnymi neurozami. Gdy uwodzi Almę, prostą dziewczynę z małej miejscowości, niespodziewanie natrafia na równego sobie przeciwnika, który spróbuje zmienić jego życie.

MUZYKA

1. The Greatest Hits I, II & III

Queen, Universal Music Polska

Za sprawą premiery biograficznego filmu „Bohemian Rhapsody” o Queen znów zrobiło się głośno, a utwory grupy powróciły na listy przebojów. Powyższa składanka to właściwie trzy albumy. Jak wiadomo, Queen wypuściło kilkadziesiąt słynnych singli. Dzięki temu, że zostały one skutecznie zebrane w jednym miejscu, powstał idealny prezent dla nowych fanów, których stale przybywa.

2. White Album (50th Anniversary Reissue Deluxe Edition)

The Beatles, Universal Music Polska

Kolejny po sierżancie Pepperze album The Beatles ponownie zmiksowany w stereo zgodnie ze współczesnymi standardami. Jest to prawdopodobnie najciekawsze wydawnictwo związane z grupą od czasu Anthology w latach dziewięćdziesiątych. Wydanie trzypłytowe poza oryginalnym albumem zawiera także premierowo oficjalne wydanie legendarnych dem z Esher, czyli pierwszych domowych nagrań przywiezionych z Indii piosenek, w tym także kilku niewykorzystanych na białym albumie.

3. Confessin’ The Blues

Różni artyści, Warner Music Poland

Powstała pod kuratelą The Rolling Stones bluesowa składanka to świetny wstęp do fundamentalnego dla muzyki popularnej gatunku. Pojawią się na niej kompozycje Roberta Johnsona, Howlin Wolfa, Muddy’ego Watersa, Johna Lee Hookera, Elmore’a Jamesa i wielu innych, którzy pomogli stworzyć gitarowy elementarz. Wydawnictwo to jest bardzo estetyczne. Wizualnie imituje oryginalny format publikacji szelakowych krążków, a ponadto jest wzbogacone o krótkie, pomocne eseje i liczne ilustracje.

4. Bach: Sonatas Partitas

Jan Sebastian Bach, wyk. Giuliano Carmignola, Universal Music Polska

Sonaty i partity Bacha to zbiór sześciu utworów nazywanych przez George’a Enescu „Himalajami dla skrzypków”. Są to utwory solowe, w tym wydaniu wykonane przez Giuliano Carmignole, światowej sławy skrzypka, znanego zwłaszcza jako interpretator Vivaldiego. Jak sugeruje nam logo Deutsche Grammophon, jest to wydawnictwo na najwyższym poziomie. Muzyka klasyczna w takiej formie jest bardzo przystępna. Można łatwo skupić się na pojedynczym instrumencie i kontemplować elegancję kompozycji niezależnie od wieku, osłuchania i wiedzy muzycznej.

5. Elvis’ Christmas Album

Elvis Presley, Sony Music Entertainment

Elvisa nie trzeba nikomu przedstawiać, ale czy dużo osób wie, że jego świąteczny album to jedna z najlepiej sprzedających się płyt w dziejach? Wydany w 1957 roku, był to zaledwie trzeci z 24 nagranych przez artystę. Mamy zatem do czynienia z Elvisem w najlepszej formie. Jego silny, niewinny głos doskonale pasuje do tego typu repertuaru. Na płycie znajdziemy wykonania klasycznych świątecznych hitów, kilku piosenek oryginalnych oraz kilku kolęd.

6. Ultimate Collection

Katie Melua, Warner Music Poland

Powyższy album to nic innego niż kompilacja największych hitów brytyjskiej piosenkarki. Dla wszystkich, którzy pamiętają początki kariery Melua, może być zaskoczeniem, że w tym roku mija 15 lat od jej debiutu i 13 od wydania przebojowego Nine Million Bicycles. Faktycznie jednak minęło wystarczająco dużo czasu, aby zasłużyć sobie na tego typu kompilację, więc jest to dobra okazja zarówno do wspomnień, jak i zapoznania się z kojącą, melancholijną twórczością artystki.

7. Lamp Lit Prose

Dirty Projectors, Sonic

Drugi album Dirty Projectors po odejściu Amber Coffman, która rozpoczęła karierę solową. Poprzedni, pozbawiony tytułu krążek nowojorskiej grupy opowiadał o rozpadzie związku i tak też brzmiał. Na nowym projekcie powracają jednak wesołe, optymistyczne brzmienia. Brzmi banalnie? Nikt, kto posłucha Lamp Lit Prose, nie odniesie takiego wrażenia. Jego produkcja jest niesamowicie drobiazgowa, aranżacje brzmią eksperymentalnie, a melodie stale zaskakują. Innymi słowy jest to dzieło godne renomy zespołu i świetny prezent dla fanów alternatywnego rocka.

8. Oxnard

Anderson .Paak, Warner

Tym razem zaskoczy nas nie to, jak dużo czasu minęło, ale to jak niewiele. Zaledwie dwa lata temu szeroka publiczność usłyszała o Andersonie .Paaku przy okazji wydania Malibu, a dziś wydaje się on rozwiniętym artystą o ugruntowanej pozycji. Zupełnie nie dziwi nas, że na jego nowym albumie pojawią się Kendrick Lamar, J. Cole czy Snoop Dogg. Oxnard jest jeszcze bardziej różnorodny niż jego poprzednik i być może w związku z tym zauważalnie mniej spójny, ale poziom dalej jest wysoki. Zadowoli fanów funku i hip-hopu w każdym wieku.