Znamy już projekt Konstytucji dla Nauki!

Jak powstawała reforma?

574 dni – dokładnie tyle czasu minęło od rozpoczęcia prac nad ustawą do momentu jej ogłoszenia. Jest to reforma inna niż wszystkie, ponieważ w prace nad jej powstaniem było zaangażowane środowisko akademickie, a wypracowana propozycja jest wciąż otwarta na uwagi zainteresowanych.

Konstytucja dla Nauki powstała w oparciu o dziewięć konferencji tematycznych w różnych ośrodkach akademickich w Polsce, które skupiły łącznie tysiące osób ze środowiska, dyskutujących nad przyszłością polskiej nauki i szkolnictwa. Następnie trzy zespoły eksperckie opracowały projekty założeń Ustawy 2.0 oraz własne propozycje zmian, które w marcu 2017 r. poddano pod debatę.

Najważniejsze zmiany

Reforma porządkuje i ujednolica prawo o systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Zwiększa autonomię uczelni, która będzie teraz mogła np. w elastyczny sposób zarządzać swoimi finansami. Dodatkowo, nowe regulacje wzmacniają rolę studiów o profilu praktycznym oraz ułatwiają prowadzenie studiów interdyscyplinarnych.

Co reforma daje studentom?

Celem reformy jest zwiększenie prestiżu dyplomów polskich uczelni. Ustawa wprowadza możliwość przeprowadzania egzaminów wstępnych na każdy kierunek studiów (wynik rekrutacji będzie stanowić min. w 50% wynik z matury, a w maks. 50% wynik egzaminu wstępnego). Umożliwia także rekrutację na studia w ramach samych obszarów kształcenia i wybór docelowego kierunku dopiero po I roku studiów. Wzmacnia także udział studentów w badaniach naukowych.

Konstytucja dla Nauki utrzymuje dotychczasowe prawa i przywileje studentów. Zostaną bezpłatne studia stacjonarne w uczelniach publicznych, system stypendialny czy zniżki – np. 50% ulgi za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.

Dodatkowo reforma wprowadza nowe rozwiązania w zakresie realnej ochrony praw studenta.
Zostanie wprowadzony system, który nakłada sankcje dla uczelni, która złamie prawa żaków. Uczelnia nie będzie mogła zmieniać raz ustalonych opłat za studia, a za wydanie dyplomu swojemu absolwentowi w czasie dłużnym niż przewidziane 30 dni zapłaci 5 tysięcy złotych kary.

Nowy model kształcenia doktorantów

Całkowitej przebudowie ulegnie model kształcenia doktorantów w Polsce. Konstytucja dla Nauki wprowadza szkoły doktorskie zamiast dotychczasowych studiów doktoranckich. Nowa ustawa gwarantuje każdemu studentowi szkoły doktorskiej stypendium. Wdrożone zostaną także projakościowe rozwiązania, takie jak: ocena śródokresowa, ewaluacja szkół doktorskich czy jawność prac doktorskich. Te zmiany mają podnieść prestiż i pomóc w umiędzynarodowieniu studiów doktorskich.

To jeszcze nie koniec konsultacji

– Za nami wiele wspólnego namysłu i pracy nad filarami reformy – natomiast przed nami jeszcze doszlifowanie konkretnych przepisów, mechanizmów i rozwiązań – mówił minister Jarosław Gowin podczas Narodowego Kongresu Nauki. Premier zapowiedział dalsze konsultacje społeczne, uzgodnienia międzyresortowe oraz wysłuchanie publiczne projektu na etapie parlamentarnym.

Więcej informacji o dalszych etapach konsultacji i samej reformie można znaleźć na stronie: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/.