Wzmocnij odporność, odstaw suplementy

Udzielenie odpowiedzi na te pytania wcale nie jest proste, bo układ odpornościowy to jeden z najbardziej skomplikowanych mechanizmów ludzkiego ciała. Jego podstawowe zadanie to szybka identyfikacja obcych cząsteczek z zewnątrz pod kątem ich potencjalnej szkodliwości i odróżnienie ich od komórek własnego ciała. Każda komórka posiada na swojej powierzchni unikalne białka – antygeny. Dzięki nim układ immunologiczny rozpoznaje wirusy, bakterie, toksyny i dobiera odpowiednią reakcję na zagrożenie. Szybka reakcja jest możliwa, ponieważ układ odpornościowy nie znajduje się tylko w jednym miejscu. Tworzą go krwinki białe rozmieszczone w węzłach chłonnych, migdałkach, śledzionie czy jelitach. Jedne pożerają chorobotwórcze zarazki, inne wytwarzają przeciwciała, które je zabijają, a jeszcze inne są w stanie je zatruwać. Dodatkowo posiadają pamięć immunologiczną, która pozwala reagować szybciej na powtórne zarażenie. Wszystko to tworzy ogromną armię, która stoi na straży naszego zdrowia. Czasami jednak się nie udaje, drobnoustroje skutecznie atakują i wywołują chorobę.

Układ odpornościowy to jeden z najbardziej skomplikowanych mechanizmów ludzkiego ciała.

Lepiej zapobiegać…

Najlepszą ochroną przed zachorowaniem jest zapobieganie. Szczepienia są najlepszą opcją, niestety nie chronią nas przed wszystkim. Przeziębienie jest wywoływane przez wirusy i tylko prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny może nas przed nim uchronić. Czy w takim razie możemy na niego wpłynąć i go wzmocnić? Pomysł sam w sobie jest niezwykle kuszący, przecież każdy z nas chciałby zażyć magiczną tabletkę, która ochroni nas przed katarem, bólem gardła czy głowy i złym samopoczuciem. Niestety ta umiejętność jest nieuchwytna z kilku powodów. Układ odpornościowy jest właśnie tym – układem, a nie pojedynczym organem, a jego poprawne działanie zależy od równowagi w całym organizmie. Wciąż jest wiele rzeczy, których naukowcy nie wiedzą o zawiłościach i wzajemnych powiązaniach odpowiedzi immunologicznej. I chociaż jedna tabletka byłaby świetnym rozwiązaniem, to wciąż pozostaje poza naszym zasięgiem. Naukowcy są jednak zgodni, że prowadzenie zdrowego stylu życia jest z pewnością dobrą strategią, aby ludzki organizm w całości, a tym samym układ odpornościowy, lepiej działał.

Postępowanie zgodnie z podstawowymi zasadami zdrowego trybu życia jest najlepszym, co możesz dla siebie zrobić, aby naturalnie utrzymać silny i zdrowy organizm, a tym samym układ odpornościowy. Każda część twojego ciała funkcjonuje lepiej, gdy jest wspierana przez prawidłowe odżywianie i aktywność fizyczną. Unikanie palenia i stresu, regularne ćwiczenia minimum 3 razy w tygodniu i spanie powyżej 8 godzin na dobę to nie tylko dbanie o siebie tu i teraz, ale przede wszystkim ochrona przed chorobami w wieku podeszłym. Najprościej zacząć od zmiany diety: surowe warzywa i owoce bogate w witaminy oraz minerały wspierają odnowę tkanek i dostarczają substancji koniecznych do walki z drobnoustrojami. I nawet najlepszy suplement diety ich nie zastąpi.

Postępowanie zgodnie z podstawowymi zasadami zdrowego trybu życia jest najlepszym, co możesz dla siebie zrobić, aby naturalnie utrzymać silny i zdrowy organizm, a tym samym układ odpornościowy.

Półki sklepowe uginają się od produktów, które mają zwiększać lub wspierać odporność. Najliczniejsza i najmniej wiarygodna grupa to suplementy diety. Producenci preparatów nie muszą wykonywać żadnych badań przed wprowadzeniem ich na rynek. W większości ich działanie nie zostało przebadane kliniczne i nie mają udowodnionej skuteczności. Pozytywne wyjątki, które zostały zbadane, to kwasy tłuszczowe Omega-3, wapno, witamina D i kwas foliowy. Nie możemy jednak zapomnieć, że głównym przeznaczeniem suplementów jest uzupełnienie niedoborów i przed ich zakupem powinniśmy skonsultować się z lekarzem, czego potrzebujemy i jakie są przyczyny dolegliwości. Spożywanie nadmiernych ilości może skutkować przedawkowaniem substancji i pogorszeniem stanu zdrowia. Kumulacja określonych witamin może powodować zaburzenia działania organów lub całych układów. A niektóre składniki suplementów diety mogą zmniejszać wchłanianie leków lub zaburzać ich metabolizm. Dlatego tak ważne są wcześniejsze badania, konsultacja z lekarzem i farmaceutą przed zakupem i przyjmowanie suplementów tylko kiedy jest to konieczne, a nie traktowanie ich jako złoty środek na wszystko.

Co z witaminą C?

Najpopularniejszy złoty środek to oczywiście witamina C. Przeziębienie? Zmęczenie? Złe samopoczucie? Od razu sięgamy po małe, żółte tabletki. Niestety jest to jeden z największych medycznych mitów. Duże badania kliniczne, analizujące ponad 6 tysięcy przypadków infekcji dróg oddechowych, wykazały, że profilaktyczne stosowanie witaminy C doustnie w dużych dawkach nie zmniejsza ryzyka zachorowania na przeziębienie, ani nie wpływa znacząco na czas jego trwania i ciężkość przebiegu. Podawanie jej osobom chorym również nie wpływa na jego przebieg. Jest natomiast skuteczna w zapobieganiu zachorowania u osób narażonych na wysiłek fizyczny, szczególnie na dużym mrozie. Nie oznacza to oczywiście, że mamy wykluczyć witaminę C z naszego jadłospisu. Naturalna, występująca w kwaśnych owocach, ziemniakach i kalafiorach jest dla nas kluczowa, bo ma wpływ na wiele szlaków metabolicznych. Nie wytwarzamy jej sami, dlatego tak ważne jest dostarczanie jej w codziennej diecie, a po tabletki najlepiej sięgać w jej niedoborach. Naturalne substancje występujące w warzywach są podstawą bycia zdrowym.

Bardzo popularny w Polsce czosnek od wieków uznawany jest za roślinę leczniczą. Ma udowodnione właściwości antyoksydacyjne, antybakteryjne (m.in. na bakterie gram-dodatnie) i przeciwgrzybicze. Badania epidemiologiczne wykazują ponadto wyraźną zależność między dietą bogatą w czosnek a małą zachorowalnością na nowotwory układu pokarmowego. Ponadto czosnek wzmacnia i reguluje reakcje komórkowe układu immunologicznego, a ze względu na skład można o nim mówić jako naturalnym antybiotyku. Jego działanie jest najsilniejsze na surowo i po zgnieceniu. Dlatego ciepłe mleko z miodem i czosnkiem warto przygotowywać tak, aby czosnek został dodany na samym końcu, już po podgrzaniu napoju. Mimo swoich wszechstronnych właściwości czosnek nie jest lekiem i powinien być stosowany dodatkowo, a nie w zamian.

Suchy kaszel jest częstym objawem infekcyjnego zapalenia górnych dróg oddechowych, czyli potocznie przeziębienia. Jednym z naturalnych środków, który uważany jest za bezpieczny i mający działanie przeciwbakteryjne, jest miód. Amerykańskie badanie z 2007 roku wykazało, że w łagodzeniu nocnego kaszlu towarzyszącego przeziębieniu u dzieci skuteczny jest miód gryczany. W kolejnym badaniu w Izraelu również stwierdzono zmniejszenie częstotliwości, nasilenia i uciążliwości kaszlu nocnego po podaniu miodu gryczanego 30 minut przed snem. Pulmonolodzy uważają, że w leczeniu kaszlu towarzyszącemu przeziębieniu należy zalecać stosowanie miodu, zamiast wielu leków dostępnych bez recepty, których skuteczność jest wątpliwa.

Zioła są równie chętnie stosowane zarówno w zapobieganiu, jak i leczeniu chorób w okresie zimowym. Jednym z nich jest jeżówka (echinacea), która w medycynie naturalnej jest uważana za jeden z najcenniejszych środków podnoszących odporność organizmu. W 2007 roku zostało opublikowane badanie oparte na kilkunastu pracach badawczych. Autorzy twierdzą, że preparaty jeżówki zmniejszają ryzyko przeziębienia o 58% i skracają czas utrzymywania się objawów o średnio 1,4 dnia. Obiecujące dane zostały jednak oparte na niejednorodnych badaniach. Na ich podstawie nie można jednoznacznie potwierdzić skuteczności wyciągu z jeżówki w leczeniu przeziębienia oraz w jego zapobieganiu, a tym bardziej zalecić jego stosowania. Zioła są często opisywane jako remedium na wszystko, niestety nie ma żadnych danych naukowych potwierdzających skuteczność preparatów tui, aronii, aloesu, soku grejpfrutowego, ziół tybetańskich czy torfu na wzmacnianie odporności.

Zrezygnuj z suplementów

Polacy w 2018 roku wydali ponad 13,3 mld złotych na suplementy diety i leki bez recepty. Leczymy choroby, których nie ma. Spożywamy produkty, które nie działają.

Półki sklepowe zachęcają nas kolorowymi opakowaniami. Reklamy bombardują nas ciągle nowymi produktami, które mają uchronić nas przed zachorowaniem. Internet pełny jest porad opartych na niepotwierdzonych informacjach. Jesteśmy zagubieni w natłoku bodźców i trudno się dziwić, że w końcu każdy z nas skusi się na pudełko tabletek, które zrobi z nas prawie niezniszczalnych. Polacy w 2018 roku wydali ponad 13,3 mld złotych na suplementy diety i leki bez recepty. Leczymy choroby, których nie ma. Spożywamy produkty, które nie działają. Ten trend widoczny jest na całym świecie. Nikt już nie pamięta o tym, że najlepszym lekarstwem jest ruch i zdrowe odżywianie. Powinniśmy zmienić swoje podejście, zapobiegać zamiast leczyć, o to właśnie powinna walczyć dzisiejsza medycyna. Dlatego następnym razem, gdy najdzie was ochota na zakup kolejnego błyszczącego opakowania, zastanówcie się, czy nie lepiej wprowadzić nawyk marszobiegu lub pływania 3 razy w tygodniu, a zaoszczędzone pieniądze przeznaczyć na zdrowe, pełne witamin warzywa. Obiecuję, że takie podejście do życia nigdy nie zrobi was w bambuko.

Sezonowe warzywa i owoce w Polsce – co jeść i kiedy? Czytaj Magazyn Koncept.