Jak zrozumieć sztukę współczesną

Często można usłyszeć, że wiele osób nie rozumie sztuki współczesnej. Jest ona często uważana za najbardziej nieprzystępną dziedzinę kultury. Dlaczego zatem jesteśmy w stanie docenić dawnych artystów, a nie umiemy odczytać tego, co powstało w naszych czasach?

Czym jest sztuka współczesna?

Trzeba pamiętać o tym, że sztuka zawsze była kilka kroków do przodu względem czasu, kiedy powstawała. Za początek sztuki współczesnej uważany jest okres połowy XX wieku, po zakończeniu II wojny światowej. Sam wielki Caravaggio w czasach, kiedy tworzył, był całkowicie nierozumiany, a Rembrandt długo pozostawał zapomnianym artystą. Sztuka współczesna jest przede wszystkim wielce zróżnicowana. Jest to twórczość artystyczna, która nie obejmuje tylko obrazów czy rzeźby, ale również animacje lub wizualizacje świetlne. 

Sztuka współczesna jest łatwo dostępna dla każdego, kto tylko chce ją poznać. Znajduje się nie tylko w galeriach, ale także w mediach czy na ulicy. Możemy się z nią zatem spotkać każdego dnia. Cechą, która odróżnia sztukę współczesną od twórczości innych epok jest jej zmienność, gdyż stale się ona rozwija i podlega nieustannym przemianom. Właśnie te czynniki sprawiają, że trudno jest zdefiniować jednoznacznie jej pojęcie, gdyż nie ma ona ściśle określonych ram. W sztuce współczesnej artysta stał się w pewnym sensie komentatorem rzeczywistości, w której żyjemy. Jego zadaniem jest odpowiedź na trudne pytania, a także zmuszenie odbiorców do refleksji i przemyśleń. W celu zaskoczenia odbiorcy artysta może stosować różnorodne środki przekazu, a sztuka może powstawać nie tylko na płótnie, ale także na ścianie. Artyści w sztuce współczesnej wychodzą ponad wszelkie standardy, sztuka ta jest masowa, a twórców jest wielu, w tym także artyści anonimowi. 

Nurty i przedstawiciele sztuki współczesnej

Sztuka współczesna obejmuje takie nurty, jak:

• konceptualizm – gdzie ważniejsza jest myśl, a nie same dzieło. Znanym nurtem jest tutaj street art – np. graffiti. 
• op-art – czyli sztuka optyczna, która polega na tworzeniu dzieł mających na celu oddziaływanie na ludzki wzrok. Obrazy takie wyglądają na ruchome, głównie dzięki połączeniu geometrycznych wzorów oraz zastosowaniu odpowiednich barw. 
• arte-povera – czyli sztuka uboga. Do tworzenia dzieł wykorzystywane są np. stare gazety lub kamienie, dominuje tutaj jasny i nieskomplikowany komunikat twórcy.

Jednym z wybitnych przedstawicieli sztuki współczesnej jest Roy Lichtenstein, który początkowo tworzył dzieła w stylu abstrakcyjnego ekspresjonizmu, natomiast w latach 60 jego zainteresowania przesunęły się w kierunku pop-artu. Artysta ten zajmował się głównie tworzeniem wielkoformatowych i dynamicznych komiksów. Nie sposób również nie wspomnieć o Andym Warholu, artyście znanym z ciekawych i kolorystycznych kompozycji. Jego dzieła przedstawiały m.in przedmioty codziennego użytku. Przedstawicielem tej sztuki jest również Banksy, który zajmował się street artem, a jego prace znalazły się na ulicach Londynu i innych miast świata.

Dlaczego nie rozumiemy sztuki współczesnej?

Jedną z przyczyn, która powoduje niezrozumienie przez nas sztuki, jest brak wiedzy na ten temat. Oprócz nauki z podręczników, ważne jest także obcowanie się ze sztuką na żywo w muzeum czy w galerii od najmłodszych lat. Sztuka bowiem pozwala nam zrozumieć otaczający nas świat. Warto także korzystać z organizowanych przez galerie miejskie i fundacje festiwali sztuki odbywających się w przestrzeni publicznej w wielu miastach.

Jak odczytywać sztukę współczesną?

W przypadku malarstwa współczesnego możemy znaleźć wiele różnic w stosunku do dzieł sprzed wieków, dlatego czasem trudno jest zinterpretować taką sztukę. Współczesne malarstwo stosunkowo łatwo odczytać, gdy ma on pewien motyw przewodni lub przedstawia jakieś miejsce lub sytuację. Musimy sobie zdać z tego sprawę, że we współczesnej sztuce nie ma błędnych i złych interpretacji, gdyż dzisiaj artysta ma dużą swobodę w tworzeniu, jak i widz w odbiorze. Nie każde dzieło będzie posiadało ukryte znaczenie, stworzone celowo przez artystę, gdyż jako odbiorcy często możemy tworzyć własne interpretacje, które będą miały swoją wartość i znaczenie.