Światowy Dzień Donacji i Transplantacji

26 października promowana jest transplantologia oraz podnoszona świadomość społeczeństwa na temat procedur związanych z przeszczepami oraz przekazywaniem organów po śmierci.

Średnio 80% osób, u których wykonano przeszczep, przeżywa z prawidłowym funkcjonowaniem otrzymanych narządów 5 lat i dłużej.

Przeszczepienie (transplantacja) ma na celu przywrócenie niektórych funkcji ciała przez przeniesienie narządu, tkanki lub komórek od dawcy do ciała biorcy. Dawcą może być osoba żywa (np. dawca nerki, szpiku kostnego) lub zmarła (dawca narządów, tkanek). Warto pamiętać, że zgodnie z polskim prawem każda osoba jest potencjalnym dawcą, chyba że za życia wyrazi swój sprzeciw w tej sprawie.

Dlaczego warto manifestować swoje poglądy popierające przekazanie organów?

Słowa mogą uratować życie

Według badania zrealizowanego w ramach kampanii „Solidarnie dla transplantacji” chęć uratowania życia innych osób jest najczęstszą motywacją popierania donacji (56%).

Dlaczego zaś do przeszczepu może nie dojść? Główną przyczyną sprzeciwu jest szok związany ze śmiercią potencjalnego dawcy (35%) oraz brak znajomości woli osoby zmarłej (34%). Dlatego szczególnie warto rozmawiać o tym z bliskimi, przekazać im swoje podejście do tego tematu, aby w kryzysowej sytuacji nie mieli oni żadnych wątpliwości. Jak pokazuje badanie, w momencie, gdy rodzina wie, że zmarły nie wyraził za życia sprzeciwu, widać duże przyzwolenie społeczne na pobranie narządów (65%).

Co jeszcze można zrobić?

Warto zadbać o dobre wejście w nowy semestr nie tylko pod względem satysfakcjonujących ocen, ale również z działaniem, które może uratować czyjeś życie – chodzi tutaj o pobranie (np. na stronie dawca.pl) i wypełnienie oświadczenia woli. To świadectwo, które informuje, że naszą wolą jest podarowanie komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia. Choć taka karta nie jest dokumentem o mocy prawnej, ma duże znaczenie, bo potwierdza pozytywne nastawienie do idei transplantacji. Jej podpisanie jest także dobrym pretekstem, by o swojej decyzji porozmawiać z najbliższymi osobami.

Dlaczego to takie ważne? W Polsce liczba przeszczepów jest nieproporcjonalnie niska w porównaniu do zapotrzebowania. W 2020 r. liczba przeszczepionych narządów od zmarłych dawców wyniosła 1177, a od żywych – 58. Tymczasem średnio 80% osób, u których wykonano przeszczep, przeżywa z prawidłowym funkcjonowaniem otrzymanych narządów 5 lat i dłużej. Do rekordzistów należą osoby żyjące z czynnym przeszczepem 30–40 lat po operacji.

Kilka statystyk

Obecnie w całej Polsce istnieją 22 ośrodki transplantacyjne. Każdego roku w naszym kraju wykonuje się ponad tysiąc różnego rodzaju przeszczepień, najczęściej: nerek, wątroby, serca oraz trzustki. Od momentu pierwszego przeszczepu w 1966 r. do końca 2019 r. przeszczepiono łącznie ponad 34 tys. narządów.

Czas oczekiwania na przeszczep zależy w pierwszej kolejności od dostępności odpowiedniego dawcy, ale także od wielu czynników leżących po stronie biorcy. Są to: stopień zaawansowania choroby, aktualny stan zdrowia, wiek, masa ciała, grupa krwi. Dlatego jedna osoba może otrzymać przeszczep po kilku miesiącach, a inna będzie czekała na niego kilka lat.

Co możesz zrobić już teraz?

Jeśli chcesz zostać dawcą, nie musisz czekać do ostateczności – możesz zostać nim również za życia. Jak? Oddając nerkę lub fragment wątroby bliskiej, potrzebującej osobie, z którą łączą Cię więzy rodzinne lub szczególne względy osobiste. Warto także zgłosić się jako dawca szpiku lub krwi oraz komórek krwiotwórczych. Aby zostać potencjalnym dawcą szpiku, zarejestruj się w jednym z kilkunastu ośrodków dawców, natomiast jeśli chcesz zostać Honorowym Dawcą Krwi, znajdź w swojej okolicy Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.