poprzedni artykułnastępny artykuł

Język polski – (Nie) święci książki piszą

Okazuje się, że biografie znanych polskich pisarzy nie są tak krystaliczne, jak przedstawiano nam je na lekcjach języka polskiego, co odkrył Sławomir Koper, autor „Sekretnego życia autorów lektur szkolnych”.

Adama Mickiewicza, Stanisława Wyspiańskiego lub Henryka Sienkiewicza nikomu przedstawiać nie trzeba. Szkolne zmagania z „Panem Tadeuszem”, „Weselem” czy też „Quo vadis” powinny oznaczać, że autorzy wspomnianych lektur zostali w tym czasie nie tylko przez uczniów, ale także przez nauczycieli prześwietleni na wskroś.

Adam Mickiewicz

Opowieści o naczelnym polskim wieszczu poza tęsknotą wyrażoną w epopei narodowej zazwyczaj zawierają w sobie odrobinę romantyzmu w postaci nazwiska Maryli Wereszczakówny, czyli jednej z miłości wiecznego konkurenta Juliusza Słowackiego. Szkolne podręczniki nie wpuszczają jednak na swoje strony Ksawery Deybel związanej z Kołem Sprawy Bożej, czyli założonej przez Andrzeja Towiańskiego sekty, do której należał polski mistrz pióra. Dołączenie do niej panny Ksawery wzbudziło niemały zamęt – w niedługim czasie jej kochankami zostało kilku członków wspomnianej organizacji, wśród których znalazł się także Adam Mickiewicz. Był to romans o tyle skandaliczny, że Mickiewicz miał wówczas żonę, a Celina, która niegdyś cierpiała na depresję, z której ponoć wyleczył ją sam Towiański, zgodziła się na układ polegający na wspólnym zamieszkaniu z kochanką własnego męża. Nic dziwnego, że trwający przez 10 lat taki stan rzeczy i pojawiające się naprzemiennie spładzane przez Mickiewicza obu paniom dzieci, doprowadził do zasłonięcia historyczną kurtyną tego etapu życia jednego z największych polskich twórców.

Stanisław Wyspiański

Zdeklarowanemu przeciwnikowi alkoholu, którym był Stanisław Wyspiański, zapewne niełatwo było odnaleźć się w tak artystycznej epoce, jaką była Młoda Polska. Jego symboliczne dzieło po dziś dzień wystawiane na teatralnych deskach stało się przyczyną poważnych problemów towarzyskich, bowiem zarówno Włodzimierz Tetmajer, jak i Lucjan Rydel wysłali do autora listy z wymówkami, a Jadwiga, żona Rydla otrzymała nawet zakaz oglądania „Wesela”, który wygasł dopiero po śmierci jej męża. Z perspektywy czasu można stwierdzić, że Wyspiańskiego charakteryzowała wysoka wrażliwość – zwłaszcza na sztukę. Nie umiał być dyplomatą, ale szalenie miłował pracę. Jego pracoholizm pozostawał związany z kiłą, której nabawił się w Paryżu lub Krakowie i być może to właśnie z niej wynikały halucynacje, które przydarzały mu się coraz częściej i towarzyszyły mu aż do śmierci – razem z pracą…

Henryk Sienkiewicz

Na wszelkiego rodzaju dowcipy dotyczące teściowej – nawet tej potencjalnej – ze zdecydowanie mniejszym przymrużeniem oka można spojrzeć, kiedy zna się historię nieszczęśliwej miłości Henryka Sienkiewicza. Po wydaniu „Trylogii” autor cieszył się olbrzymią popularnością i to właśnie wtedy zakochał się w młodszej o 27 lat Marii Romanowskiej, z którą – w niedługim czasie i pomimo wątpliwości – zaczął planować ślub. Marynuszka – tak bowiem nazywano młodą kobietę – pozostawała pod olbrzymim wpływem matki. Intrygi Heleny Wołodkowiczowej, czyli przybranej matki adoptowanej Marii, oraz jej finansowa niefrasobliwość w połączeniu z zerwaniem zaręczyn wbrew pozorom nie doprowadziły do porzucenia małżeńskich planów, które i tak zakończyły się katastrofą. Wyczerpany po przebytych chorobach m.in. malarii, obserwując korespondencję swojej żony i teściowej trwającą niemalże nieustannie, nie był w stanie zbliżyć się fizycznie do ukochanej, wskutek czego po sześciu tygodniach awantur, frustracji i wzajemnych oskarżeń świeżo upieczona małżonka go opuściła. Formą zemsty lub lekarstwem na rany była powstała niedługo później „Rodzina Połanieckich”, w której opisał marynuszkową rodzinę.

Nie samą sensacją…

Jak się więc okazuje, w życiu polskich pisarzy nie brakowało burzliwych historii. Ich znajomość nie musi jednak oznaczać sensacyjnych oczekiwań czytelnika, lecz pozwala lepiej zrozumieć motywacje autorów związane nie tylko z ich kolejnymi dziełami, ale także życiowymi wyborami.

Posłuchaj w formie podcastu.

https://open.spotify.com/embed-podcast/episode/2dFE3DyKGkSufjaMc5zHo7

Artykuły z tej samej kategorii

Kontusz i sukmana

Kwestia chłopów i ich miejsca w dziejach niedawno stała się popularnym tematem, zarówno na popularnonaukowych portalach, jak i pośród...

Odległe korzenie wojny na Ukrainie

Jakie wydarzenia kształtowały losy Rosji i Ukrainy na przestrzeni lat? Jak XVII-wieczna ugoda wpłynęła na krajobraz geopolityczy? Dowiedz się,...

Kobiety smutnego grudnia

Grudzień 1981. Jakich działaczy antykomunistycznych znasz? Oprócz mężczyzn, ile bohaterek stanu wojenngo potrafisz wymienić? Odkryj historie kilku niezwykłych kobiet,...