Różnymi drogami do wspólnego celu

Który Polak nie zna postaci Józefa Piłsudskiego? Marszałek urodził się na Wileńszczyźnie. Jego pochodzenie słychać było wyraźnie w charakterystycznym dla tego regionu sposobie mówienia– nagrania jego głosu można znaleźć bez problemu w Internecie.

Wracając jednak do jego historii: Piłsudski wychował się w rodzinie, gdzie patriotyzm był przekazywany z pokolenia na pokolenie – jego ojciec był komisarzem Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego, matka zaś pochodziła z rodu szlacheckiego. Bardzo możliwe, że był to jeden z głównych czynników, który pchnął go do walki o Polskę w sposób rewolucyjny. Działał w Polskiej Partii Robotniczej, a następnie został twórcą Organizacji Bojowej PPS i Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w rewolucji 1905 roku.

Dobrze przeszkolone wojsko było dla niego gwarantem zwycięstwa, a do lubianych przez siebie młodszych stopniem żołnierzy zwracał się pieszczotliwie „dziecko”, co ukazuje, jak ważni dla Piłsudskiego byli jego ludzie. Współcześnie popularne stały się jego cytaty, które – często w dość niewybrednym języku – opisywały spojrzenie Piłsudskiego na jakąś sprawę. Marszałek działał także na rzecz przeszkolenia młodzieży – dokonał tego jako komendant Związku Strzeleckiego. Organizacja ta stała się potem jednym z głównych trzonów Legionów Polskich walczących w I wojnie światowej. Wsławił się także jako naczelny wódz Armii Polskiej podczas wojny polsko-bolszewickiej.

Urodził się w podwarszawskiej wsi Kamionek – dzisiejszej części dzielnicy Pragi-Południe. Wspominał, że w dzieciństwie lubił czasem „łobuzować”. Mimo tego w szkole uczył się dobrze. Już w młodości, w wieku 17 lat, założył wśród rówieśników tajną organizację. Skończył studia na wydziale fizyczno-matematycznym, składając rozprawę pt. „Przyczynek do morfologii wymoczków włoskowatych”.

W życiu dorosłym stał się osobą pragmatyczną – odbiło się to na jego podejściu do polityki. Był głównym ideologiem polskiego nacjonalizmu – współzałożycielem Narodowej Demokracji. Działał na rzecz uzyskania szerokiej autonomii, a następnie odzyskania niepodległości w oparciu o sojusz z Rosją. Podczas I wojny światowej utworzył Armię Błękitną we Francji oraz brał udział w konferencji paryskiej, gdzie w imieniu Polski złożył swój podpis pod traktatem wersalskim. Mimo różnicy zdań z Piłsudskim i wielu momentów, gdy otwarcie sprzeciwiali się sobie – w najbardziej krytycznym momencie współpracowali na rzecz odzyskania niepodległości.

Już w dzieciństwie młody chłopiec z Podola wykazywał talent muzyczny. Jego matka zmarła przedwcześnie – był on więc pod opieką ciotki i ojca. Paderewski patriotyzm miał w sercu już od najmłodszych lat. Jego ojciec był uczestnikiem powstania styczniowego, a prywatny nauczyciel krzewił w młodzieńcu miłość do ojczyzny. Ciekawą sprawą jest to, że w tak młodym wieku ćwiczył grę po… 12 godzin dziennie. Zaowocowało to wyśmienitym kunsztem muzycznym, dzięki któremu Ignacy Paderewski trafił na salony.

Mimo wielu problemów i tragedii życiowych, jakie go spotkały, nie poddawał się i wciąż koncertował. Grał w wielu miejscach – miał okazję występować przed samą królową Wiktorią w Londynie. Stał się popularny w Stanach Zjednoczonych, gdzie przez długi czas mieszkał. Po wybuchu I wojny światowej zaangażował się w politykę. Razem z Sienkiewiczem współorganizował pomoc ofiarom wojny w Polsce. Ponadto to dzięki niemu prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Wilson w swoich 14. punktach ujął sprawę niepodległości Polski. Paderewski poprowadził również mediacje pomiędzy obozem Romana Dmowskiego a Józefem Piłsudskim – dzięki czemu zbudował jedno z najważniejszych ogniw współpracy na rzecz niepodległości. Jego przyjazd do Poznania, podczas którego dążył do pogodzenia narodowców i socjalistów, stał się przyczyną wybuchu w Wielkopolsce zwycięskiego powstania. Reprezentował też nasz kraj na konferencji w Paryżu, a podczas wojny polsko-bolszewickiej stworzył Eskadrę Lotniczą im. Tadeusza Kościuszki. Przewodził także przez krótki czas rządowi. Wykorzystywał talent muzyczny dla sprawy polskiej. Gdziekolwiek nie pojechał, stawał się niejako ambasadorem polskiej kultury. Był świadom tego, że tylko w jedności odnajdzie się zwycięstwo.

Wincenty Witos urodził się w Wierzchosławicach koło Tarnowa, gdzie prowadził gospodarstwo rolne. Wywodził się z biednej rodziny z dwiema morgami ziemi, która mieszkała w domu krytym strzechą, gdzie stajnia była przerobiona na izbę. Ukończył cztery klasy, a następnie pracował jako drwal. Odbył także służbę wojskową w armii austriackiej.

Trudna sytuacja ekonomiczna nie przeszkodziła jednak Witosowi w rozwoju – już w wieku 19 lat opublikował swój pierwszy artykuł. Wstąpił do Stronnictwa Ludowego, był posłem do Sejmu Krajowego oraz wójtem Wierzchosławic. Dzięki swoim umiejętnościom zdobywał coraz wyższą pozycję wśród ludowców. Podczas pierwszej wojny światowej współpracował m.in. z Ignacym Paderewskim, na jej początku wspierał Józefa Piłsudskiego. W 1918 roku został przewodniczącym Polskiej Komisji Likwidacyjnej – władzy wykonawczej na terenie Galicji. Podczas wojny polsko-bolszewickiej włączył w walki lud wiejski, a także stłumił niebezpieczne tendencje separatystyczne.

Urodził się w górniczej rodzinie, w której matka dbała o wychowanie swojego syna – między innymi poprzez nauczanie go Żywotów Świętych. Podobnie jak wielu z Ojców Niepodległości, także Wojciech Korfanty zaczął swoją działalność patriotyczną w młodym wieku – już w gimnazjum. Bardzo nie lubił Otto von Bismarcka po tym, jak ten miał powiedzieć: „Bijcie Polaków, aż stracą odwagę do życia”. Młody Korfanty miał chodzić z wielką laską i odgrażać się, że będzie bił swoich wrogów wraz z ukochanym psem, który miał wyczuwać niemczyznę na kilkadziesiąt metrów. Za negatywne wyrażanie się o Bismarcku został relegowany z klasy maturalnej. Szkołę średnią ukończył dzięki interwencji posła.

Przez większość życia był czynnie zaangażowany w politykę – reprezentował interes polski przed władzami niemieckimi. Na terenie Górnego Śląska był Polskim Komisarzem Plebiscytowym, a także stanął na czele III Powstania Śląskiego.

Ignacy Daszyński był polskim działaczem politycznym, pisarzem i publicystą. Urodził się w znanym Polakom z kart powieści Sienkiewicza Zbarażu, w rodzinie z żywą pamięcią o powstaniu styczniowym. Został wydalony ze szkoły za referat o roku 1848. Musiał więc zdawać maturę eksternistycznie. Podróżował po Galicji Wschodniej, gdzie przyjrzał się ubóstwu z bliska. Studiował przyrodoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim – po przejściu szykan trafił na pewien czas do więzienia. W swojej działalności współtworzył Polską Partię Socjalno-Demokratyczną, a później Polską Partię Socjalistyczną oraz organizował krakowski Związek Strzelecki. Jako współautor manifestu do rządu austriackiego w 1918 ostatecznie podkreślił, że posłowie polscy uważają się za obywateli Polski.