Polskie badania naukowe – przegląd

Nie od dziś wiadomo, że Polska może się pochwalić wieloma osiągnięciami naukowymi, bez których świat wyglądałby zupełnie inaczej. Wystarczy przypomnieć tak słynne postaci jak Mikołaj Kopernik czy Maria Skłodowska-Curie, które na stałe zapisały się w historii. Przy okazji inspirując kolejne pokolenia naukowców. Nasi uczeni wywarli wpływ na wiele dziedzin nauki, takich jak astronomia, fizyka czy medycyna. Mieli również swój udział w rozwoju różnego rodzaju technologii, takich jak pierwsze komputery, telewizja czy urządzenia rejestrujące film.

Obecnie w Polsce w działalność badawczo-rozwojową bezpośrednio zaangażowanych jest blisko 82 tys. osób. Przez ostatnie 30 lat znacząco wzrosły nakłady na wspieranie działalności naukowej. W siłę rosną również polskie uczelnie, które są coraz częściej premiowane w światowych rankingach. Podobnie zresztą jak polskie czasopisma czy publikacje i odkrycia naukowe, cytowane i wykorzystywane w różnych dyscyplinach na całym globie. Tym samym, warto zwrócić uwagę na kilka z nich.

Polskie badania naukowe: ANS – oficjalny język świata komputerowego

Metoda kodowania komputerowego ANS opracował w latach 2006–2013 dr Jarosława Duda, wykładowca Wydziału Matematyki i Fizyki UJ. Obecnie stanowi podstawę funkcjonowania wirtualnego świata, z którego korzystają choćby takie giganty jak Google, Facebook czy Apple. Sposób ten pozwala na kompresję danych w komputerach i innych urządzeniach elektronicznych. Jego wynalezienie sprawiło, że szybkość i efektywność przepływu informacji drogą elektroniczną wzrosła aż trzydziestokrotnie.

Kodowanie ANS znalazło także zastosowanie w nowym formacie plików graficznych JPEG XL. Tym samym pozwalając na zmniejszanie rozmiarów plików graficznych bez utraty jakości, zachowanie ich właściwości na platformach społecznościowych oraz zwiększenie szybkości ich przesyłania. Co ciekawe, sam autor nie dostał patentu na swój wynalazek. Uważa, że kodowanie powinno być ogólnodostępne i bezpłatne dla użytkowników komputerów i smartfonów.

Polskie badania naukowe: TREG – przełomowa terapia dla cukrzyków

Prof. Piotr Trzonkowski jest pierwszym immunologiem, który zastosował limfocyty T regulatorowe, czyli komórki układu odpornościowego do walki z chorobami autoimmunologicznymi, w tym przede wszystkim z cukrzycą typu 1 i stwardnieniem rozsianym. Metoda ta pozwala zmniejszyć podawanie dawek insuliny osobom, które nie mogą naturalnie produkować poziomu cukru przez trzustkę.

Terapia poprzez TREG sprawia również, że wyraźnie spada ryzyko powikłań cukrzycy, takich jak choroby układu sercowo-naczyniowego, nerek czy układu nerwowego oraz przedłuża pacjentom tzw. honeymoon, czyli okres, w którym w ogóle nie potrzebują insuliny. Obecnie lek komórkowy TREG podawany jest dzieciom i nastolatkom do 18 roku życia i przechodzi kolejną fazę badań klinicznych. Za swoją pracę prof. Trzonkowski w 2017 roku został uhonorowany Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, która często jest nazywana polskim Noblem.

Badania kosmiczne

Polska może się również cieszyć z wielu osiągnięć w tematyce kosmicznej. Nasi konstruktorzy często biorą udział w międzynarodowych konkursach, dzięki czemu w przestrzeni kosmicznej znajduje się już kilka polskich wytworów. Jednym z nich jest łazik Perseverance. Urządzenie w 2020 roku wyruszyło na Marsa w celu eksploracji planety i poszukiwania śladów dawnego życia. Urządzenie jest zbudowane z części wyprodukowanych w Polsce, a jego zadaniem jest pobranie próbek marsjańskich skał, które w przyszłości mają zostać wysłane na Ziemię.

Polacy mają swój wkład również w inną misję – Solar Orbiter, która w lutym 2020 roku wyruszyła na badania Słońca. Nasi naukowcy we współpracy z badaczami z innych państw opracowali specjalny rodzaj teleskopu rentgenowskiego STIX, który będzie w stanie rejestrować rozbłyski na Słońcu, pozwalając chronić sztuczne satelity przed ich szkodliwym działaniem.

Wartą uwagi jest także stworzona przez naukowców z Uniwersytetu Astronomicznego UW trójwymiarowa mapa Drogi Mlecznej, opublikowana w prestiżowym piśmie „Science”. Mapa przedstawia precyzyjny obraz naszej galaktyki i dostarcza wielu nowych informacji dotyczących budowy i historii systemu gwiazdowego, w którym mieszkamy.

Czym jest edukacja STEAM? Czytaj w Magazynie Koncept