Polski złoty – siła złotego i emisja monet

Cykl: Funkcje i zadania NBP

Emisja pieniądza jest niczym innym jak wprowadzaniem do obiegu przez bank centralny danego kraju banknotów lub bilonu, czyli tzw. pieniądza gotówkowego.

W Polsce wyłączne prawo emisji pieniądza ma Narodowy Bank Polski (NBP). Jest to konstytucyjny przywilej NBP określony w Art. 227 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:

Art 227, pkt.1.

Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

Banknoty i monety emitowane przez NBP

Znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP są banknoty i monety. Monety obiegowe są bite w dziewięciu nominałach: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10 gr, 20 gr, 50 gr, 1 zł, 2 zł, 5 zł z kolei banknoty obiegowe są emitowane w sześciu nominałach: 10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł oraz 500 zł. Banknot 500 zł został wprowadzony do obiegu 10 lutego 2017 roku. Na awersie monet widnieje wizerunek orła zgodnie z godłem Rzeczypospolitej Polskiej, a tuż pod nim znajduje się oznaczenie roku emisji, bicia monety, a w otoku napis RZECZPOSPOLITA POLSKA.

Na rewersie monet widnieje cyfra oznaczająca wartość nominalną monety, poniżej nazwa jednostki pieniężnej oraz ornament z liści dębu – inny dla każdego nominału. Monety te są prawnym środkiem płatniczym i posługujemy się nim w codziennym życiu. Bite one są w wysokich nakładach. W roku 2018 nakład monety o wartości 1 zł wyniósł 42 000 000 sztuk, z kolei monet o wartości 2 zł wyprodukowano 37 425 000 sztuk.¹

Monety kolekcjonerskie NBP

Narodowy Bank Polski oprócz banknotów i monet do powszechnego obiegu emituje również złote i srebrne monety kolekcjonerskie przeznaczone do sprzedaży w Polsce i za granicą. Celem emisji monet kolekcjonerskich jest upamiętnienie ważniejszych wydarzeń, rocznic, postaci itp. oraz zaspokajanie potrzeb kolekcjonerów. Monety kolekcjonerskie są prawnym środkiem płatniczym, jednak ich wartość kolekcjonerska jest zazwyczaj wyższa od nominału, dlatego też nie są one często stosowane jako środek płatniczy. W obiegu także są banknoty kolekcjonerskie, które są emitowane dla kolekcjonerów czy numizmatyków.

Narodowy Bank Polski oprócz banknotów i monet do powszechnego obiegu emituje również złote i srebrne monety kolekcjonerskie przeznaczone do sprzedaży w Polsce i za granicą.

Tak samo jak i monety kolekcjonerskie są emitowane z okazji ważnych wydarzeń bądź w celu upamiętnienia ważnych postaci dla historii Polski. Pierwszy polski banknot kolekcjonerski został wyemitowany przez Narodowy Bank Polski w 2006 r. Był to banknot „Jan Paweł II” o nominale 50 zł. Kolejne były emitowane m.in.: z okazji 300-lecia koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, 1050. rocznicy Chrztu Polski, 600. rocznicy urodzin Jana Długosza, 100. rocznicy przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii czy 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. NBP z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości wyemitował monetę okolicznościową, złotą kulę o wartości nominalnej 2018 zł oraz srebrną kulę o wartości nominalnej 100 zł. Emisję monet kolekcjonerskich zapoczątkowano w połowie lat sześćdziesiątych.

Pierwszy polski banknot kolekcjonerski został wyemitowany przez Narodowy Bank Polski w 2006 r. Był to banknot „Jan Paweł II” o nominale 50 zł.

Wprowadzenie nowego znaku pieniężnego

Banknoty wyemitowane przez Narodowy Bank Polski są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Jednak w jaki sposób wprowadzany jest nowy znak pieniężny? Najważniejszym dokumentem, który jest niezbędnym do rozpoczęcia tej czynności jest zarządzenie prezesa NBP ogłaszanego w Monitorze Polskim. W takim zarządzeniu znajdują się następujące informacje:

• termin wprowadzenia do obiegu
• wielkość emisji
• wzór i wartość nominalna znaków pieniężnych
• stop, próba i masa dla monet.

Słaby złoty = wysoka inflacja

Inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen w gospodarce, który skutkuje spadkiem siły nabywczej pieniądza. Jak widzimy siła polskiego złotego jest uzależniona od spadku/ wzrostu inflacji. Jeśli inflacja jest wysoka to polski złoty traci na sile, wartości. Dla przykładu, wzrost inflacji o 10 procent w skali roku doprowadza do tego, że realnie za 1 zł można zakupić mniej dóbr.

Przyjrzyjmy się zatem jak na przestrzeni lat 1989 – 2018 kształtowała się wysokość inflacji.

Od roku 1991 inflacja stopniowo, regularnie spadała, z wyjątkiem roku 2000, 2004, 2007, 2008, 2011 oraz 2017, gdzie możemy zauważyć niewielki wzrost inflacji w stosunku do roku go poprzedzającego.

¹ źródło : https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/banknoty_i_monety/monety_obiegowe/naklady_emisji.html

—–

Artykuł został opublikowany w ramach projektu ekonomicznego „Przedsiębiorczy Żak”.

Co to jest inflacja? Czytaj Magazyn Koncept.