Kultura Meksyku – rozmowa o tradycjach i jedzeniu z Fabiolą Sanjuan-Szklarz

Myślę, że niemal każdy, kto obejrzał animację „Coco”, zapragnął choć raz udać się do Meksyku, aby wchłonąć panującą tam atmosferę i poznać jeszcze lepiej niezwykle barwną kulturę. Niebiańskie plaże, kolorowe miasteczka, przepyszne tacos czy też ślady, które pozostawiły po sobie cywilizacje Majów i Azteków – to tylko część atrakcji przyciągających turystów z całego świata. Sprawdźcie, co na tego kraju temat sądzi Fabiola Sanjuan-Szklarz.

Patryk Kijanka: Jak to się stało, że pierwszą połowę dotychczasowego życia spędziłaś w Meksyku, a drugą w Polsce?

Fabiola Sanjuan-Szklarz: Mój tata, który jest Meksykaninem, przyleciał w latach 70. na studia doktoranckie do Polski. W tamtych czasach ludzie z Ameryki Łacińskiej mięli możliwość wyjazdu do krajów bloku wschodniego – dlatego najpierw mój tata studiował w ówczesnym Związku Radzieckim, a później robił doktorat z matematyki w Polsce. Tutaj poznał moją mamę, która studiowała chemię.

W Polsce urodziła się dwójka mojego starszego rodzeństwa. Mój tata, który jest patriotą, czuł jednak, że jego wiedza bardziej przyda się w Meksyku – dlatego zdecydował się wraz z rodziną wrócić do rodzinnego kraju w 1985 roku. Ja urodziłam się już tam i mieszkałam aż do ukończenia 18. roku życia.

Z jakiego regionu Meksyku pochodzisz?

Urodziłam się w Tabasco, ale jak miałam pięć lat, to przeprowadziliśmy się do urokliwego miasta Chetumal, które znajduje się na półwyspie Jukatan, godzinę drogi od karaibskiej plaży. Są tam piękne krajobrazy i niezwykła natura.

Wielu Meksykanów, mimo że mieszka blisko takich miejsc, zazwyczaj nie korzysta z dostępnych tam uroków życia. Należy pamiętać, że Meksyk należy do krajów, w których ludzie, by móc się utrzymać, wyrabiają bardzo wiele nadgodzin. Bieda nie pozwala wielu mieszkańcom na to, by korzystać z wszystkich atrakcji kraju. Turyści wybierający się do pięknego Cancún w gruncie rzeczy nie mogą dostrzec prawdziwego Meksyku.

Jakie dostrzegasz największe różnice kulturowe między Polakami a Meksykanami?

Od razu zaznaczę, że jest to moja subiektywna ocena i pewnie będzie inna niż większości Meksykanów. Wpływ na to ma chociażby fakt, że moi rodzice są naukowcami i niemal od początku miałam do czynienia z wieloma aspektami związanymi z dwoma różnymi kulturami.

W moim odczuciu to ludzie w Meksyku są bardziej otwarci i uśmiechnięci – nawiązanie pierwszego kontaktu jest prostsze. Np. niczym dziwnym jest przywitanie poprzez całus w policzek z osobą, którą dopiero poznajemy. Tutaj istnieje pewna bariera w kontaktach międzyludzkich.

O czym powinien wiedzieć obcokrajowiec, który chciałby wyprowadzić się do Meksyku?

Myślę, że taka osoba powinna zdać sobie sprawę, że w Meksyku jest inne pojęcie czasu. Jeśli ktoś jest przyzwyczajony, że umawiane kwestie są realizowane zgodnie z planem, to może czekać go duże zaskoczenie i rozczarowanie. Z pozoru prostą sprawę bankową załatwiałam przez kilka godzin, innym razem hydraulik, który miał przyjść na umówioną godzinę, pojawił się kilka godzin później, nie przekazując mi wcześniej żadnej informacji. Być może w większych miastach Meksyku sprawy wyglądają nieco lepiej, jednak powszechnie trzeba liczyć się z takimi sytuacjami.

Czego najbardziej Ci brakuje z Meksyku, gdy jesteś w Polsce?

Meksykańskiego jedzenia! Przede wszystkim brakuje mi tutaj sosów, które sprawiają, że nawet proste dania zyskują wyrazisty smak. W Meksyku bardzo lubimy używać salsy i limonki.

Czy na początku trudno było Ci się zaadaptować w Polsce?

Zdecydowanie tak. W 2004 roku przeprowadziłam się do Polski. Na początku zamieszkałam w Łodzi, która wyglądała zupełnie inaczej niż dziś. Czułam wtedy braki językowe, przeszkadzała mi też brzydka pogoda. Wiesz – można dostać szoku, gdy przeprowadza się z malowniczego karaibskiego miasta (śmiech). Jednak teraz czuję, że jestem gdzieś po środku – jeśli chodzi o kulturę meksykańską i polską.

Czy uważasz, że Meksyk jest niebezpieczny?

Oczywiście trzeba uważać, udając się w podróż do Meksyku. Należy pamiętać, że są regiony, w których cały czas trwa wojna służb z przemytnikami narkotyków. Myślę, że warto zachować zdrowy rozsądek – być otwartym, ale też nie do końca ufnym.

Sama od długiego czasu całkowicie wykluczam podróżowanie nocą, gdy akurat wybieram się do Meksyku. Raz, podczas wieczornego wyjścia z przyjaciółmi, nagle pojawił się wojskowy wóz z uzbrojonymi funkcjonariuszami – to wzbudziło nasz niepokój i postanowiliśmy wrócić do domu.

Jakie meksykańskie tradycje lubisz najbardziej?

Bardzo lubię Święto Zmarłych za to, że jest celebrowane tak kolorowo i wesoło. Szczególnie w porównaniu do Polski, gdzie ten czas jest przeżywany w bardzo smutny sposób. Poza tym w Meksyku sam charakter świąt jest mocniej związany z dobrą zabawą – zorganizowanie wspólnej imprezy z przyjaciółmi np. w Boże Narodzenie nie jest niczym dziwnym. Fajnym zwyczajem jest także rozbijanie wypełnionej słodyczami, urodzinowej piñaty, która – choć dziś przybiera wszelakie formy – w oryginale miała postać siedmioramiennej gwiazdy.

Które miejsca w Meksyku warto zwiedzić?

Oprócz oczywistego wyboru, jakim jest podróż do Chichén Itzá, zachęcam do tego, by odwiedzić malownicze miasto Uxmal.

Czy w Meksyku jest tanio?

Myślę, że wiele się zmieniło przez ostatnie kilkanaście lat. Nie uważam, że dziś Meksyk jest krajem szczególnie tanim. W dalszym ciągu pewne darmowe lub bardzo tanie usługi dostępne w Europie tam wcale nie są tak powszechne. Mam na myśli np. usługi telekomunikacyjne czy też internet w smartfonach. Tutaj kartę SIM kupisz za grosze, w Meksyku już niekoniecznie.

Czy myślisz, że wrócisz kiedyś do Meksyku na stałe?

Wszystko pokaże czas, ale przyznam, że po tylu latach mieszkania w Polsce wiele rzeczy zwyczajnie mnie denerwuje, gdy tam wyjeżdżam – mam na myśli chociażby wspomniany stosunek do czasu czy też kwestię usług lub aspekty związane m. in. z wykończeniem mieszkań. Jakość życia w Polsce jest lepsza. Z drugiej strony tutaj też są rzeczy, które zwyczajnie mnie denerwują. Czasem sobie myślę, że mogłabym zamieszkać w Skandynawii, ale tam musiałaby być jednak lepsza pogoda (śmiech).

Meksyk