Konsumencie, chroń się jak możesz

Prawo do reklamacji w dzisiejszym świecie – naszpikowanym niemalże nieograniczoną formą reklamy i wieloma sposobami sprzedaży – to jedna z najskuteczniejszych form ochrony konsumentów.

Jak kodeks cywilny (artykuł 22) definiuje konsumenta? „Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.”  

Jak wyjaśnia nam serwis http://www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl/, np. jeżeli pan Kowalski kupuje dziecku laptop, jest konsumentem; nie będzie nim jednak, gdy kupi taki sam sprzęt dla firmy i pozwoli dziecku sporadycznie z niego korzystać.

To ważne, bo od tego, czy mamy status konsumenta czy nie, zależy ocena naszej transakcji i możliwość uznania naszej reklamacji. Co zrobić, gdy zakupiony towar lub usługa ma wady?

Kluczową kwestią jest rozróżnienie pojęć rękojmi i gwarancji. To abecadło całej dziedziny praw konsumenckich. Rękojmia jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Czyli państwo zabezpiecza nas jako konsumentów w równy sposób. Przedsiębiorca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów, a objęte są nią wszystkie tzw. towary konsumpcyjne, czyli rzeczy ruchome, które można kupić i sprzedać (od książki po produkty spożywcze).

Jednak inaczej jest w przypadku gwarancji, gdzie zakres odpowiedzialności przedsiębiorcy i prawa konsumenta określa wówczas samodzielnie producent lub sprzedawca (tu nazywany „gwarantem”). Często mogą one być mniej korzystne od regulacji ustawowych związanych z rękojmią.
 

Gwarancja to dobrowolne oświadczenie dotyczące jakości towaru złożone przez przedsiębiorcę. To ona wskazuje obowiązki gwaranta i uprawnienia konsumenta w przypadku, gdy sprzedany towar nie ma właściwości określonych w oświadczeniu gwarancyjnym. Powinna zawierać takie informacje, jak:

• nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Polsce;
• czas trwania i zasięg terytorialny ochrony gwarancyjnej;
• uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady;

Co ciekawe, zgodnie z prawem obietnice złożone w reklamie są traktowane na równi z tymi zawartymi w oświadczeniu gwarancyjnym. Ale producenci reklam nie takie utrudnienia potrafią sprytnie obejść.

Jeżeli w gwarancji nie określono jej czasu, przyjmuje się, że wynosi on 2 lata – licząc od dnia, w którym wydano nam towar. Jeżeli wymieniono wadliwy produkt na nowy lub dokonano istotnych napraw, termin gwarancji biegnie od nowa.

Warto zapamiętać kilka kluczowych, najważniejszych praw, jakie nam przysługują, a które zmieniły się na korzyść konsumentów od grudnia 2014 roku (zmiany te dotyczyły m.in.: sprzedaży przez internet i ujednolicały nasze prawo w kierunku unijnego):

• o wszystkich kosztach konsument musi zostać poinformowany jeszcze przed zawarciem transakcji;

• odpowiedzialność przedsiębiorcy za sprzedany towar trwa 2 lata od jego wydania;
• w przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa informacje o warunkach umowy muszą być przekazane na papierze lub – za zgodą konsumenta – na innym trwałym nośniku;
• jeżeli konsument nie wyrazi na piśmie lub innym trwałym nośniku zgody na propozycję zawarcia umowy złożoną przez telefon, to umowa jest nieważna;
• konsument może odstąpić od umowy o dostarczenie treści cyfrowych do czasu pobrania plików z serwera;
• brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy;
• od momentu otrzymania towaru konsument ma 14 dni na odstąpienie od umowy zawartej na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa.

Źródło: serwis Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: http://www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl/