Świętokrzyskie: Jan Piwnik (1912–1944) – Cichociemny kapitan

Jan Piwnik o pseudonimie „Donat”, „Ponury”, „Jaś” urodził się 31.08.1912 r. w Janowicach. Był kapitanem Wojska Polskiego i aspirantem Policji Państwowej.

Jan Piwnik do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej miejscowości, natomiast maturę zdawał w Gimnazjum im J. Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim w 1932 r. Do 1933 r. służył w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Ukończył ją w stopniu plutonowego podchorążego rezerwy. W 1934 r. został podporucznikiem rezerwy.

W policji państwowej służył w latach 1935–1939. Na początku uczył się w szkole oficerów policji w Mostach Wielkich, następnie kierował posterunkiem w Horochowie na Wołyniu. Od 1938 r. służył w Grupie Rezerwy Policyjnej w Warszawie. 5.04.1939 r. został przeniesiony z 1 do 3 Kompanii na pozycję dowódcy plutonu. 1.05.1939 r. mianowano go na aspiranta policji państwowej.

W Mazowieckiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie odbywał oficerskie ćwiczenia wojskowe. Kiedy 19.08. powrócił z ćwiczeń, objął funkcję dowódcy 3 Kompanii Grupy Rezerwy Policyjnej. Będąc na tym stanowisku, brał udział w kampanii wrześniowej i razem ze swoim pododdziałem wycofywał się przez Lubelszczyznę w kierunku granicy polsko-węgierskiej. Granicę przekroczył 3.09.

W marcu 1940 r. uciekł z obozu internowania na Węgrzech i dostał się przez Jugosławię i Włochy do Francji. Tam wstąpił do 4 Pułku Artylerii Ciężkiej i został dowódcą baterii artylerii. Po kapitulacji Francji w czerwcu 1940 r. Jan Piwnik na czele oddziału wybranego z różnych polskich jednostek na statku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Tam został włączony do Dywizjonu Artylerii w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców. Po pewnym czasie przeniósł się do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

Piwnik chciał służyć ojczyźnie, dlatego odbywał szkolenia dla cichociemnych od stycznia do października 1941 r. pod Londynem. Brał tam udział w kursie walki konspiracyjnej oraz uczestniczył w kursie spadochronowym koło Manchesteru. Na krótki okres został instruktorem wstępnego szkolenia spadochronowego, a po następnych kursach uzyskał pozwolenie na prowadzenie szkoleń dotyczących walki konspiracyjnej czy badań psychotechnicznych.

Na stopień porucznika został mianowany 20.03.1941 r. 10.10.1941 r. złożył przysięgę, która obowiązywała w ZWZ/AK. Nocą z 7.11. na 8.11. w operacji lotniczej mającej kryptonim „Ruction” został zrzucony do Polski z innymi cichociemnymi. Został przydzielony do komórki Oddziału V Komendy Głównej ZWZ/AK, która zajmowała się zrzutami lotniczymi. Jego zadaniem było koordynowanie spraw związanych z przyjmowaniem kolejnych grup cichociemnych.

Po objęciu dowództwa II odcinka „Wachlarza” w Równem w 1942 r. został aresztowany przez żandarmerię niemiecką. Po czterech miesiącach więzienia uciekł do Warszawy, gdzie otrzymał funkcję inspektora i prowadził szkolenia z dywersji.

Od generała Stefana Roweckiego „Grota” otrzymał zadanie poprowadzenia akcji odbicia trzech ludzi z więzienia w Pińsku. Akcja odbyła się 18.01.1943 r., za jej wykonanie został nagrodzony Orderem Virtuti Militari.

Jego akcja została uznana za wzorową i na jej podstawie prowadzono kolejne szkolenia z dywersji. Kolejnym zadaniem, w jakim brał udział, była partyzantka w Górach Świętokrzyskich, gdzie pełnił funkcję dowódcy Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”.

Jan Piwnik objął dowództwo Kompanii Szczuczyńskiej Nadniemeńskiego Zgrupowania Partyzanckiego. Planowano uderzenie na posterunek żandarmerii w Szczuczynie. Piwnik stworzył tam bazę żywnościowo-zaopatrzeniową dla swojego działu oraz zorganizował szpital partyzancki.

Poległ podczas ataku zdobycia niemieckiego uzbrojenia rozpoczętego 8.06.1944 r. Pochowano go na cmentarzu w Wawiórce. Pośmiertnie 31.10.2012 r. Jan Piwnik został awansowany do stopnia pułkownika Wojska Polskiego.

Ewelina Makoś

fot. kresowiacy.com | image: Freepik.com

Przeczytaj całość: Prekursorzy wolności – wydanie specjalne.