Lęk przed odłączeniem

Czym jest FOMO?

FOMO (ang. Fear of Missing Out) na język polski można przetłumaczyć jako lęk przed odłączeniem od sieci. Profesor A. K. Przybylski z Uniwersytetu Oksfordzkiego definiuje je jako wszechogarniający lęk, że inne osoby w danym momencie przeżywają bardzo satysfakcjonujące doświadczenia, w których ja nie uczestniczę. Jest to poczucie, że coś ważnego nas omija, które jest też silnie powiązane z odłączeniem od sieci internetowej. Badacze zwracają uwagę na podobne i współwystępujące względem FOMO pojęcia takie jak phubbing (lekceważenie osoby fizycznej na rzecz telefonu komórkowego), nomofobia (strach przed utratą dostępu do telefonu komórkowego) i uzależnienie od telefonu lub Internetu. 

Co mówią o FOMO najnowsze badania?

Najnowszy raport o FOMO autorstwa multidyscyplinarnego zespołu badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego nie pozostawia złudzeń: FOMO dotyczy praktycznie każdego z nas – jedynie 6% osób w wieku 15-19 lat i 10% w wieku 20-24 lata nie doświadcza FOMO w ogóle lub doświadcza go w niskim stopniu.  Mniej sfomowani są starsi badani, ale w każdej z grup wiekowych średnie odczuwanie FOMO przeważa nad niskim. Zbadana została również częstość w korzystaniu z telefonu przez osoby
z wysokim lękiem przed odłączeniem w różnych sytuacjach społecznych. Przykładowo, aż 41% z nich korzysta (często lub zawsze) z Internetu podczas lekcji lub zajęć na uczelni, 42% podczas pracy zawodowej, 37% podczas spotkań z bliskimi. Osoby z wysokim FOMO korzystają z Internetu nawet podczas nabożeństw (27%), prowadzenia samochodu (25%), jazdy na rowerze (32%) i przechodzenia przez ulicę (27%). Chyba nie trzeba wspominać, jak bardzo niebezpieczne są trzy ostatnie sytuacje. Co interesujące, wśród badanych z wysokim FOMO poziom stresu był prawie trzykrotnie wyższy niż w grupie ogólnej. Odczuwają oni również dużo częściej niż w grupie ogólnej napięcie, złość z poczucia braku wpływu, poczucie nieradzenia sobie z obowiązkami. Badacze zauważyli również korelację między czasem spędzanym przed ekranem smartfonu: im było go więcej, tym również wskaźnik FOMO rósł, jak również korelację między FOMO a uzależnieniem od alkoholu. 

Praktyczne porady jak radzić sobie z FOMO

Badacze dzielą rekomendacje dotyczące zapobiegania lub przeciwdziałania FOMO na dwie podstawowe grupy, pierwszą związaną z realizacją potrzeb psychologicznych (związanych z potrzebą przynależności i spełnienia) oraz z kompetencjami cyfrowymi.

Zapewnienie potrzeb psychologicznych:

• nawiązuj i podtrzymuj relacje w świecie rzeczywistym, rozwijaj zainteresowania i hobby
• naucz się zarządzać swoim czasem, ustalaj swoje priorytety (zdecyduj o czym chcesz czytać w sieci, co cię interesuje, a na czym tylko „tracisz czas” i ogranicz konsumowanie niepotrzebnych ci treści)
• zatrzymaj się i wycisz, skup na teraźniejszości, możesz wypróbować techniki mindfulness

Rozwijanie kompetencji cyfrowych:

• kontroluj swoją aktywność w mediach społecznościowych (przydatne mogą być aplikacje mierzące czas użycia telefonu wedle kategorii)
• odłóż telefon, gdy spotykasz się ze znajomymi i rodziną
• wyznacz konkretne pory i momenty dnia, w których sięgasz po telefon i konsumujesz treści i się ich trzymaj
• nie relacjonuj wszystkiego znajomym na bieżąco – będziesz miał im więcej do opowiedzenia gdy spotkacie się na żywo
• ogranicz korzystanie ze smartfonu minimum 30 minut przed snem – niebieskie światło emitowane przez telefony zmniejsza jakość snu, pobudza i zmniejsza pamięć roboczą mózgu

Grafika pochodzi z raportu FOMO 2022: Polacy a lęk przed odłączeniem