Klaskaniem mając obrzękłe prawice

O Cyprianie Kamilu Norwidzie w 140 rocznicę śmierci.

Cyprian Kamil Norwid to poeta, prozaik, myśliciel, malarz i rzeźbiarz. Artysta o niezwykle wszechstronnym talencie, ale też człowiek głęboko nieszczęśliwy i nierozumiany. 23 maja bieżącego roku przypada 140 rocznica jego śmierci. Czego warto dowiedzieć się o “czwartym wieszczu”?

Z Mazowsza nad Sekwanę

Urodził się 24 września 1821 roku w folwarku Laskowo-Głuchy pod Radzyminem, a zmarł 23 maja 1883 roku w Paryżu. W Warszawie, gdzie studiował malarstwo spędził burzliwą młodość. Następnie wyjechał do Niemiec i do Włoch, gdzie kontynuował studia plastyczne. W Berlinie w 1846 roku został aresztowany za działalność polityczną i wydalony z Prus, wobec tego wyjechał do rewolucyjnej Brukseli. Następnie udał się do Rzymu, gdzie walczył jako ochotnik w szeregach wojsk papieskich, a w 1849 do Paryża, gdzie utrzymywał żywe kontakty z największymi nazwiskami wśród Polaków na emigracji, takimi jak Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki. Próbował także szczęścia w Nowym Jorku, gdzie zamierzał utrzymywać się z rzeźby i rysunku, ale ostatecznie zmuszony był do powrotu na stałe do Paryża w 1854 r. Jego ciągłe kłopoty finansowe oraz postępująca utrata słuchu sprawiły, że w 1877 roku zamieszkał w domu świętego Kazimierza, placówce dla ubogich polskich weteranów i sierot, gdzie też spędził resztę swojego życia. Po 15 latach spoczynku na cmentarzu Les Champeaux jego ciało przeniesiono do zbiorowego grobu domowników Hotelu Lambert. W dniu jego 180 urodzin urna z jego prochami została ostatecznie umieszczona w Krypcie Wieszczów na Wawelu obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.

Twórczość Cypriana Kamila Norwida

Niezwykle bogata i ponadczasowa twórczość czwartego wieszcza narodowego obejmuje nie tylko unikalne utwory liryczne (Vade-mecum, Bema pamięci żałobny rapsod) i poematy (Fortepian Szopena), ale też zapomniane nieco dramaty (Kleopatra i Cezar) i prozę (Czarne kwiaty). Duża część nigdzie nie opublikowanej twórczości wieszcza uległa zniszczeniu po jego śmierci i jest uznawana za bezpowrotnie utraconą. Twórczość ta, przekraczająca często romantyczne kanony sztuki, nie znalazła uznania za życia poety, a pełnego zrozumienia i docenienia doczekała się dopiero w XX wieku.

Czego nie wiemy o Cyprianie Kamilu Norwidzie?

• Poeta był krewnym króla Jana III Sobieskiego. Artysta był dumny ze swoich rodowych korzeni i często o tym wspominał, mimo iż pokrewieństwo było dość odległe.

• Norwid przez większą część życia był głuchy, a jego kłopoty ze słuchem były związane z jego tajemniczym uwięzieniem w Berlinie w czerwcu 1846 roku. Został tam zatrzymany przez pruską policję pod zarzutem uczestnictwa w spisku. Trafił tam do więzienia o zaostrzonym rygorze, z którego dzięki wsparciu przyjaciół został przeniesiony do więziennej kliniki.

• Mimo patriotyzmu i umiłowania polskiej prowincji Norwid wysoko cenił sobie wielokulturowość, a także nie znosił zaściankowości i zamknięcia. Większość swojego życia spędził w Paryżu, światowej stolicy kultury.

• Poeta stworzył gatunek poezji nazywany „białą tragedią”. To rodzaj sztuki, który w odróżnieniu do tragedii szekspirowskiej nie jest zakończony śmiercią czy życiowym nieszczęściem głównych bohaterów.