Chcę być dla siebie szefem, ale od czego zacząć?

Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Ta podstawowa zasada wolności rozumiana jest jako brak przymusu i możliwość, w której możemy dokonywać wyborów spośród wszystkich dostępnych opcji.

Istotą tych dostępnych opcji są ograniczenia związane z tzw. interesem społecznym, państwowym czy wreszcie wymagania co do posiadanych kwalifikacji przez przedsiębiorcę. Każda z tych kategorii ograniczeń jest płynna. Przeszłość wskazuje jednoznacznie na zmienność sfer, które państwo raz uwalnia, a raz ogranicza. Najczęściej dzieje się to na zasadzie sinusoidy: powoli wprowadzane są różne ograniczenia, aż do momentu, w którym następuje refleksja i dochodzi do deregulacji, o której wiele mówiło się i robiło w ostatnich latach.

Co do zasady, działalność gospodarcza nie wymaga zgody. Jej rozpoczęcie musi być jednak zgłoszone do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Uzyskanie tego wpisu jest darmowe i formalnie rozpoczyna byt przedsiębiorcy. W tym przypadku istnieją jednak dwa wyjątki, w przypadku których nie ma konieczności zgłaszania działalności:

– po pierwsze, jeśli osoba rozpoczynająca działalność jest osobą fizyczną, a przychody z prowadzonej działalności nie przekroczą w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia – w 2018 jest to 1050 zł,

– po drugie – jeśli dana osoba nie prowadziła wcześniej działalności gospodarczej albo prowadziła ją, ale przed 30 kwietnia 2017 roku jego firma została wykreślona z ewidencji przedsiębiorców.

Istnieją jeszcze pewne obszary działalności gospodarczej, które nie wymagają zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jest to np. działalność rolnicza w zakresie agroturystyki, a także rolniczy handel detaliczny.

Swoboda działalności gospodarczej

Ustawa o swobodzie działalności określa dziedziny aktywności gospodarczej (zarobkowej):działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Te ostatnie określenia wskazują na to, że działalność gospodarcza nie ma mieć charakteru incydentalności, a (choć z założenia) ma być trwałą, zarobkową (tj. obliczoną na zysk, utrzymanie siebie/rodziny).

Ze względu na cele działalności i jej otoczenie, naczelną zasadą prowadzenia działalności gospodarczej jest zasada uczciwej konkurencji. Pojęcie to odnosi się zarówno do relacji przedsiębiorca – klient, ale również (a może przede wszystkim) do powiązań wzajemnych pomiędzy przedsiębiorcami.

Ważną cechą własnej działalności jest również to, że ma ona charakter zorganizowany. Bardzo często do prowadzenia takiej działalności wynajmujemy pomieszczenia (np. biuro), prowadzimy również promocję swojej działalności albo wytwarzanego efektu. Co najważniejsze – taki typ działalności prowadzony jest we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Funkcjonowaniem takiego mini biznesu nie zarządza nikt z zewnątrz, ale właściciel sam odpowiada za ewentualne skutki swoich błędów albo złych decyzji.

Moja własna firma

Bez względu na to czy planujesz rozpocząć działalność na szeroką skalę, czy też jedynie sprzedajesz swoje rękodzieło w Internecie, działalność przynosząca dochody powinna zostać zalegalizowana. Po podjęciu decyzji o tym, że chcesz założyć działalność, powinieneś wypełnić formularz CEIDG-1 dostępny na stronie ministerstwa lub e-PUAP. Możesz go złożyć zarówno elektronicznie, jak i osobiście w urzędzie miasta lub gminy.

Numer NIP

Jest to Numer Identyfikacji Podatkowej i jest niezbędny do tego, aby kontakty z Urzędem Skarbowym przebiegały bez zakłóceń. Jeśli dana osoba prowadziła już wcześniej działalność, zamknęła ją i po jakimś czasie chce otworzyć kolejną firmę, NIP pozostanie taki sam.

Składki ZUS

Jeśli zgłaszasz swoją działalność na druku CEIDG-1 jest to jednocześnie wniosek o rejestrację przedsiębiorcy, jako płatnika składek do ZUS. W trakcie 7 dni od momentu rozpoczęcia działalności (zgłoszenia jej) przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić, że będzie odprowadzał za siebie składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Służą do tego dwa rodzaje druków: ZUS ZUA (ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) lub ZUS ZZA (tylko składka zdrowotna). Składki ZUS opłaca się do 10 dnia każdego miesiąca, chyba że przedsiębiorca zatrudnia pracowników i odprowadza od wypłat potrącone składki. W takim przypadku termin przesuwa się do 15 dnia miesiąca.

Co ważne, przedsiębiorca zatrudniony również na umowy o pracę, który osiąga miesięczne oskładkowane wynagrodzenie równe lub wyższe niż minimalne w 2018 r. – 2100 zł brutto nie opłaca żadnych obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne. Z racji prowadzonej działalności gospodarczej ma obowiązek odprowadzać tylko pełne ubezpieczenie zdrowotne. Dlatego też wielu początkujących przedsiębiorców łączy własną działalność z regularną pracą etatową. Powodem jest nie tylko wspomniana powyżej kwestia podatkowa, ale również chęć przetestowania własnej działalności w bezpieczny sposób – jeśli coś nie wyjdzie, wciąż otrzymują wówczas wynagrodzenie z tytułu regularnej pracy etatowej.

Istnieją również inne opcje dla początkujących przedsiębiorców. Polegają one na tym, że przez pierwsze 24 miesiące, liczone od dnia rozpoczęcia jednoosobowej działalności gospodarczej, przedsiębiorca płaci tzw. „Mały ZUS”. Ulga nie przysługuje tym przedsiębiorcom, którzy w ramach swojej działalności świadczą te same usługi na rzecz byłego pracodawcy (ograniczenie do 2 lat wstecz, przed rozpoczęciem działalności), którzy w okresie 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej prowadziły już inną działalność gospodarczą w każdej formie. Jednoosobowo czy też w formie spółki cywilnej.

Konto bankowe

Ważnym elementem własnej działalności jest posiadanie konta firmowego – czyli konta, na które będą wpływały płatności za wykonane produkty lub usługi, ale także z tego konta wykonywane są przelewy np. za składki ZUS. Większość banków oferuje dedykowane konta dla małych, średnich czy dużych firm, które posiadają jednocześnie możliwość założenia firmowej karty kredytowej, czy też czasem otrzymania kredytu na rozwój działalności. O konkretną ofertę najlepiej zapytać w bankach, a później porównać warunki i wybrać taką opcję, która najbardziej będzie odpowiadała potrzebom konkretnej działalności.

Licencja?

Niektóre rodzaje działalności wymagają określonej wiedzy i umiejętności, by wykonywać je zgodnie ze sztuką i bez szkody dla klientów – warto wcześniej rozważyć, czy posiadana wiedza jest wystarczająca do tego, by rozpoczynać działanie na własny rachunek i firmować swoim nazwiskiem czy nazwą własnej firmy. Są jednak takie rodzaje firm, które poza wiedzą i umiejętnościami do funkcjonowania zgodnie z prawem, potrzebują również uzyskania licencji. Należy do nich np. ochrona osób i mienia, a także wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią. Żeby więc nie porwać się z motyką na słońce, warto najpierw dokładnie przeanalizować branżę, w której chcemy funkcjonować.

Pieczątka firmowa

Choć nie ma obowiązku posiadania pieczątki firmowej, z pewnością ułatwia ona wiele elementów prowadzenia działalności, takich jak: podpisywanie umów, wystawianie dokumentów czy podpisywanie zeznań podatkowych. Przyjmuje się, że pieczęć firmowa powinna zawierać pełną nazwę firmy, dane kontaktowe, takie jak telefon, email czy adres, numer NIP czy logo firmowe (przy większych pieczątkach).

Logo i nazwa

Podczas projektowania logotypu czy nazwy firmy, warto wziąć pod uwagę następujące elementy:

– czytelność – nazwa i logo powinny być dość proste i łatwe do zapamiętania dla klientów,

– dopasowanie – w szczególności do typu działalności i rodzaju firmy.

Prowadzenie własnej działalności może być przygodą życia albo bardzo poważnym problemem, z którego będziemy chcieli szybko się wycofać. Lepiej więc dokładnie przemyśleć wszystkie „za” i „przeciw”, przeanalizować rynek, potencjalne ryzyko, a dopiero potem rozpoczynać działalność na własny rachunek.