Podlaskie: Bolesław Szymański (1877–1940) – Burmistrz trudnych czasów

Jedną z najbardziej ikonicznych postaci związanych z początkami niepodległości w Białymstoku jest Bolesław Szymański. W tak trudnym okresie, jakim był proces odzyskania i utrwalania niepodległości, był dwukrotnie wybrany na prezydenta miasta.

Białystok w okresie rozbiorów był położony we wschodniej części zaboru rosyjskiego, jednak w wyniku ofensywy niemieckiej z 1915 r. znalazł się w obszarze administrowanym przez Niemców. Taki stan rzeczy miał miejsce do 1919 r., kiedy to Niemcy na mocy postanowień pokojowych wycofali się z miasta, przekazując miasto Polakom.

Wydarzenie to nie zostało zaakceptowane przez władze w Moskwie. Białystok obok Lwowa był miastem, gdzie aktywnie działał ruch komunistyczny, a w trakcie ofensywy bolszewickiej na Warszawę stał się tymczasowym ośrodkiem władzy komunistycznej na ziemiach polskich. Finalnie po zwycięstwie ofensywy władze miały przenieść się do Warszawy, jednak w wyniku wielu wydarzeń wojnę wygrali Polacy i mieli możliwość samodzielnego rządzenia.

Bolesław Szymański jeszcze przed odzyskaniem niepodległości przez Polskę był działaczem społecznym zaangażowanym w sprawy miejskie, niepodległościowe i społeczne. Jako społecznik działał m.in. w Ognisku, które zajmowało się działalnością charytatywną na rzecz mieszkańców. Było to szczególnie ważne dlatego, że kraj był na początku trudnej drogi ku utrzymaniu świeżo odzyskanej niepodległości.

Działalność społeczna Szymańskiego nie ograniczała się jedynie do angażowania się w Ognisko, gdyż był aktywny również wśród społeczności parafialnej przy kościele farnym.

Warto pamiętać, że w samym mieście żył znaczny odsetek ludności żydowskiej – który widząc dla siebie szansę na autonomię – postulował daleko idącą niezależności. Pomysł ten jednak nie zyskał aprobaty władz centralnych w osobie samego marszałka Józefa Piłsudskiego.

Szymański podejmował wiele działań mających na celu poprawę sytuacji w nowo powstałym państwie. Ciekawym przykładem jest propozycja samoopodatkowania się urzędników na rzecz Ślązaków, którzy w ogniu trzech powstań walczyli o przynależność tego terenu do Polski.

Ważnym wydarzeniem, które przypadło na okres rządów prezydenta, a związane było bezpośrednio z procesem odzyskiwania niepodległości, była wizyta w mieście marszałka Piłsudskiego. Miała miejsce 2.08.1921 r. Naczelnika państwa powitał przy bramie triumfalnej właśnie prezydent Bolesław Szymański.

Prezydentura Szymańskiego związana była z szeregiem inwestycji w mieście, które miały usprawnić i zwiększyć standard życia mieszkańców. Niech za przykład posłużą rozpoczęcie budowy nowoczesnego, jak na ówczesne czasy, szpitala przy ul. Piwnej czy przebudowa starych koszar miejskich na Zakład Opiekuńczo-Wychowawczy. Przy tych inwestycjach zatrudnienie znalazło wielu bezrobotnych, a jak wiadomo okres powojenny był czasem trudnym pod względem ekonomicznym, panował powszechny problem bezrobocia.

Najprawdopodobniej w połowie października 1939 r. Szymański został aresztowany przez Sowietów i wraz z innymi urzędnikami osadzony w więzieniu w Białymstoku, a następnie przeniesiony do Mińska. Okupacyjne władze sowieckie w wyniku działań represyjnych prześladowały wszystkich, którzy we wcześniejszym okresie angażowali się w działania na rzecz odzyskania i utrwalenia niepodległości.

Tak też się stało z Bolesławem Szymańskim, który w wyniku wyroków sowieckich sądów został osadzony w szpitalu pod Smoleńskiem, gdzie zmarł. Do dziś nie jest znane dokładne miejsce jego pochówku. Na warszawskich Powązkach znajduje się poświęcona mu symboliczna mogiła.

Damian Marculewicz

fot. poranny.pl | image: Freepik.com

Podlasie – co warto zobaczyć? Czytaj w Magazynie Koncept.